Тошкент Фармацевтика институти Фармацевтик кимё кафедраси Дори воситаларини замонавий таҳлил усуллари фани

Кимёвий таснифлашда дори моддалари кимёвий хоссаларига кўра икки асосий гуруҳга ажратилади:

• Кимёвий таснифлашда дори моддалари кимёвий хоссаларига кўра икки асосий гуруҳга ажратилади:
• а) ноорганик гуруҳ дори моддалари;
• б) органик гуруҳ дори моддалари.

Ноорганик гуруҳ дори моддалари асосан ундаги унсурларнинг (элементлар) Д.И. Менделеев даврий системасида тутган ўрнига қараб гуруҳланади. Бундан ташқари, ҳар қайси элемент гуруҳига кирувчи препаратлар ўз навбатида оксидлар, кислоталар, тузлар ва комплекс бирикмалар каби гуруҳларга бўлиб чиққан ҳолда ўрганилади.

• Ноорганик гуруҳ дори моддалари асосан ундаги унсурларнинг (элементлар) Д.И. Менделеев даврий системасида тутган ўрнига қараб гуруҳланади. Бундан ташқари, ҳар қайси элемент гуруҳига кирувчи препаратлар ўз навбатида оксидлар, кислоталар, тузлар ва комплекс бирикмалар каби гуруҳларга бўлиб чиққан ҳолда ўрганилади.
• Органик дори моддалари, уларнинг кимёвий тузилишлари асосида, органик кимёда кабул қилинган қоида бўйича қуйидаги асосий синфларга бўлинади

Алициклик (алифатик) бирикмалар. Бу гуруҳни барча очиқ занжирли тузилишдаги дори моддалари ташкил қилади.

• Алициклик (алифатик) бирикмалар. Бу гуруҳни барча очиқ занжирли тузилишдаги дори моддалари ташкил қилади.
• Карбоциклик бирикмалар. Бунга барча циклик (ҳалкали) тузилишдаги дори моддалари киради. Улар ўз навбатида алициклик (алифатик циклик) ва ароматик бирикма гуруҳларига ажратилади.
• Алициклик бирикмалар гуруҳига гидроароматик ҳалка сақлаган адамантан ҳосилалари, терпеноидлар, стероид тузилишли ва бошқа шу каби дори моддалари киради.
• Ароматик бирикмалар гуруҳининг таркиби бензол ҳалқасидан иборат (феноллар, тетрациклинлар, ароматик кислоталар, аминокислоталар ва бошқалар) дори моддалари ташкил қилади.
•  
•  

3. Гетероциклик бирикмалар. Бу гуруҳга таркибида углерод атомидан ташқари кислород, олтингугурт ва азот гетероатомларини сақлаган ҳалқали табиий (алкалоид, витамин, антибиотик) ва синтез йўли билан олинган кўп сонли дори моддалари киради.

• 3. Гетероциклик бирикмалар. Бу гуруҳга таркибида углерод атомидан ташқари кислород, олтингугурт ва азот гетероатомларини сақлаган ҳалқали табиий (алкалоид, витамин, антибиотик) ва синтез йўли билан олинган кўп сонли дори моддалари киради.
• Дори воситаларни таснифланиши уларни ишлаб чиқаришни ва стандартлашни ташкил қилиш ва ягона тизимли ЭҲМ бўйича мониторинг ҳамда таҳлил ишларида муҳим аҳамиятга эга.