Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov



Download 18,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet691/1044
Sana13.07.2021
Hajmi18,63 Mb.
#118064
1   ...   687   688   689   690   691   692   693   694   ...   1044
Bog'liq
83iqtisodiyotnazariyasixodiyevbyshodmonovshshpdf

Xulosalar

1. Iqtisodiy taraqqiyot uning bir-biriga qarama-qarshi bo‘lgan ikki 

tomoni:  ishlab  chiqaruvchi  kuchlar  (tabiat,  kapital,  ishchi  kuchi)  va 

iqtisodiy  munosabatlari  (ishlab  chiqarish,  taqsimot,  ayirboshlash  va 

iste’mol  jarayonlarida  kishilar  o‘rtasida  sodir  bo‘ladigan  iqtisodiy 

munosabatlar)ning  o‘zaro  ziddiyatda  bo‘lib,  bir-biriga  ta’siri  nati­

jasida ro‘y beradi.

2. 0 ‘zbekiston siyosiy mustaqillikka erishgach bozor iqtisodiyoti­

ga  asoslangan,  asta  sekinlik bilan,  lekin  izchil  amalga  oshiriladigan 

evolyutsion taraqqiyot yo'lini tanladi va “0 ‘zbek modeli” nomi bilan 

mashhur bo‘lgan modelda belgilangan besh tamoyil asosida rivojlan- 

di. Bu rivojlanishning xarakterli belgilari shundan iboratki:

a) 

iqtisodiy o ‘sish ko‘rsatkichlari va modemizatsiyalash,  tarkibiy 



о‘zgarish jarayonlari tez sur’atlar bilan bormoqda;

500


b) 

barpo etilayotgan yangi tarmoqlar va yangi korxonalar fan-texni- 

ka taraqqiyotining eng so‘ngi yangiliklari va eng yangi texnologiyalar 

asosida tashkil etilishi;

v) amalga oshirilayotgan modelning xalqchilligi, ya’ni unda xalqi- 

mizning  orzu-umidlari,  ezgu  niyatlari  mujassamlangan  b o iib ,  uni 

hamma  aholimiz  qoiab-quw atlab,  amalga  oshirish jarayonida  faol 

ishtirok etayotganligidir.

3. Mamlakatlaming iqtisodiy rivojlanishi ko‘p omilli va ziddiyatli 

jarayon hisoblanib, u asosan iqtisodiy o ‘sishda namoyon boiadi. Iqti­

sodiy o‘sish bevosita yalpi ichki mahsulot mutlaq hajmi va aholi jon 

boshiga to‘g‘ri  keladigan  miqdorining  o‘sishi  hamda  sifatining yax- 

shilanishida, tarkibining takomillashuvida ifodalanadi.

4.  Iqtisodiy  o‘sish  sur’atining  ahamiyatini  iqtisodchilar  tomoni­

dan qoilaniluvchi «70 miqdori qoidasi» yordamida ham ochib berish 

mumkin.  Bu  qoidaga ko‘ra,  milliy  iqtisodiyotda ishlab  chiqarilayot­

gan YalM hajmini 2 baravarga oshirishda qancha vaqt talab etilishini 

aniqlash uchun 70 sonini yillik o ‘sish sur’atiga b o iish  kerak boiadi.

5.  Iqtisodiy  o‘sishning  ekstensiv  va  intensiv  turlari  mavjud.  Ish­

lab chiqarishning aw algi texnikaviy asosi saqlanib qolgan holda ish­

lab chiqarish omillari miqdorining ko‘payishi  orqali o ‘sish ekstensiv 

iqtisodiy  o ‘sish  deyiladi.  Ishlab  chiqarish  omillarini  sifat jihatidan 

takomillashtirish, yanada ilg‘or ishlab chiqarish vositalarini va yangi 

texnikani qoilash, ishchi kuchi malakasini oshirish, shuningdek, mav­

jud  ishlab  chiqarish  potensialidan  yaxshiroq  foydalanish  y o ii  bilan 

mahsulot  ishlab  chiqarish  hajmini  oshirish  intensiv  iqtisodiy  o‘sish 

deyiladi.

6.  Iqtisodiy o ‘sishga ta’sir ko‘rsatuvchi omillami  shartli ravishda 

ikki  guruhga  ajratish  mumkin:  taklif  omillari  va  taqsimlash  omil­

lari.  Taklif omillariga tabiiy resurslaming  miqdori  va  sifati;  mehnat 

resurslari miqdori va sifati; asosiy kapital (asosiy fondlar) ning hajmi; 

texnologiya va fan-texnika taraqqiyotini kiritish mumkin.  Resurslar- 

ning o‘sib bomvchi hajmidan real foydalanish va ulami kerakli mah­

sulotning mutlaq miqdorini oladigan qilib taqsimlashga xizmat qiluv­

chi omillar taqsimlash omillari deyiladi.

7.  Iqtisodchi  olimlaming  iqtisodiy  o‘sish  omillarini  o‘rganish



501


hamda  uning  kelgusidagi  natijalarini  bashorat  qilish  borasidagi  tad- 

qiqotlari pirovardida turli iqtisodiy o ‘sish modellarining yaratilishiga 

olib keldi. Bu modellar o‘z mazmuniga ko‘ra bir-birlaridan farqlansa- 

da, ulaming asosida ikkita nazariya -  makroiqtisodiy muvozanatning 

keynscha (keyinchalik neokeynscha) nazariyasi hamda ishlab  chiqa­

rishning klassik (keyinchalik neoklassik) nazariyasi yotadi.

8. 

Milliy boylik insoniyat jamiyati taraqqiyoti davomida ajdodlar 



tomonidan  Yaratilgan  va  avlodlar  tomonidan jam g‘arilgan  moddiy, 

nomoddiy va intellektual hamda tabiiy boyliklardan iboratdir.




Download 18,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   687   688   689   690   691   692   693   694   ...   1044




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish