Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

«0 darajadagi jamg‘arma»ni anglatadi. Bu nuqtaning chap tomoni- 

da  iste’mol  sarflari  daromad  miqdoridan  yuqori  bo‘lib,  bu  manfiy 

jamg‘arma deb  ataladi.  Shuni ham ta’kidlash lozimki,  real hayotda 

har doim ham iste’molning ma’lum qismi daromad hajmiga bog‘liq 

bo‘lmaydi.  Masalan,  biron-bir  shaxsning  daromadi  kutilmaganda 

juda past darajaga tushib qolishi mumkin. Biroq, bu shaxs, daromadi 

bunga imkon bermagan taqdirda ham, ma’lum darajada ovqatlanish, 

kiyinish va boshqa zarur iste’mol xarajatlarini amalga oshirishga maj­

bur.  U mazkur sarflarni yo  oldingi  davrda jamg‘arilgan daromadlari 

hisobiga, yoki o‘zgalardan qarz olish hisobiga qoplashi mumkin. Iqti­

sodiy adabiyotlarda iste’mol sarflarining bu darajasi avtonom (ya’ni, 

joriy  sof daromaddan mustaqil)  holdagi iste’mol darajasi deyiladi. 

Bizning grafigimizda bu daraja  nuqtadan boshlanadi.

Rasmdagi V nuqtaning  o‘ng  tomoni  esa ijobiy  (musbat  ishora- 

li) jamg‘arma  deb  ataladi.  Aynan  V nuqtada  aholi  daromadlari  va 

sarflarining muvozanatiga erishiladi. Daromad miqdori oshib borgan 

sari bu muvozanat buzilib, jamg‘arma miqdori ortib boradi. Rasmda­

gi daromadning  darajasida iste’mol miqdori  kesmadan, jamg‘arma 

miqdori esa  kesmadan iborat bo‘ladi.

Jamg‘arma  funksiyasining  grafikdagi  tasviri  bir  oz  o‘zgacha 

ko‘rinishda bo‘ladi (16.2-rasm).

s