Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov


pul -  bu hamma tovarlarni sotish va sotib olish mumkin



Download 18,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet165/1044
Sana13.07.2021
Hajmi18,63 Mb.
#118064
1   ...   161   162   163   164   165   166   167   168   ...   1044
Bog'liq
83iqtisodiyotnazariyasixodiyevbyshodmonovshshpdf

pul -  bu hamma tovarlarni sotish va sotib olish mumkin 

bo‘lgan, umumiy ekvivalent rolini o‘ynovchi maxsus tovardir.

22 Chjen V.A. Pul va moliya bozorlari. Т.:  1996.  25  26-betlar.

131


Endi tovarlar  dunyosi  ikkiga -  bir tomondan,  naflilikning  ifodasi 

bo‘lgan tovarlarga va ikkinchi tomondan, qiymatning moddiylashgan 

ifodasi bo‘lgan pulga ajraladi:

Tovarlar

Tovarlar dunyosi

Pullar

Pulning  iqtisodiy  mazmunini  bilishda  uning  asosiy  nazariyala- 

rini ko‘rib chiqish maqsadga muvofiqdir.  Umuman olganda, pulning 

metallistik,  nominalisitik  va miqdoriy  nazariyalarini  farqlash  mum­

kin.  Pulning  kelib  chiqishi  va  muomalada bo‘lishi  metall  pullar  bi­

lan bog‘liq  bo‘lganligi  sababli  dastlab pulning metallistik nazariyasi 

vujudga kelgan. Uning asosiy mohiyati pulni nodir metallar (oltin va 

kumush) bilan ayniylashtirish orqali namoyon bo‘lgan.

Pulning 

metallistik 

nazariyasining  rivojlanishida  merkantilistik 

maktab  namoyandalarining  qarashlari  muhim  o ‘rin  tutadi.  Ular pul­

ning qadr-qimmatini oltin va kumushning tabiiy xossalarida deb bilib, 

uning tovar mazmunini tan olganlar. Biroq, pulni nodir metallar bilan 

ayniylashtirish ulaming  mohiyati  va  iqtisodiyotdagi  roliga  noto‘g ‘ri 

baho berish hamda pul fyetishizmining rivojlanishiga olib keldi.

Pulning 


nominalistik 

nazariyasi tarafdorlari metallistik nazariya- 

ga qarshi  chiqib,  pullaming tovar tabiati hamda ular ichki qiymatini 

zararligining  o ‘zini  inkor  etadilar.  Nominalistlar  pulga  shartli  belgi 

sifatida  qarab,  ulaming  nodir  metallar bilan  aloqadorligini  rad  qila- 

dilar. Nominalistik nazariya tarafdorlarining qarashlari o ‘rta asrlarda 

to‘la qiymatga ega bo‘lmagan metall tangalaming muomalaga chiqa- 

rilishi bilan paydo bo‘ldi. Ba’zi bir namoyandalar pullar -  davlat ho- 

kimiyatining  mahsuli,  shunga ko‘ra  faqat  davlatgina pullaming  qiy­

matini belgilashi mumkin,  degan fikrlami ilgari  surdilar. XX asming 

boshlarida,  oltin  standartning  tan  olinmasligi,  uning  bekor  qilinishi 

bilan, nominalistik nazariya yanada rivojlandi.

Pulning 

miqdoriy 

nazariyasi  -   bu  muomaladagi  pul  miqdo­

ri,  tovar  narxlari  darajasi  hamda  pullam ing  qiymati  o ‘rtasidagi 

o ‘zaro  bog‘liqlikni  izohlashga  asoslangan  iqtisodiy  ta ’limotdir. 

Uning  mohiyati  muomaladagi  pul  miqdori  narxlar va pul  qiymati

132



darajasining  mutanosib  ravishda  o ‘zgarishining  dastlabki  sababi- 

dir,  degan qoidadan iborat.

Pulning  mohiyatini  to‘laroq  tushunish  uchun  uning  quyidagi 


Download 18,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   161   162   163   164   165   166   167   168   ...   1044




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish