Toshkent davlat yuridik

Intellektual faoliyat natijalari. Fuqarolik huquqlarining obyekti
sifatida intellektual faoliyat natijalari nomoddiy ne’matlarning tarkibiy
qismi hisoblanadi. Intellektual faoliyat mahsuli, uning yaralish jarayoni va
o‘ziga xos xususiyatlari odatdagi ashyolardan farq qiladi. Shuning uchun
ular fuqarolik-huquqiy munosabatlarda o‘ziga xos obyekt sifatida qaraladi.
Intellektual faoliyat ijodiy faoliyat hisoblanadi. Bu asosan aqliy
mehnat kishilari – yozuvchilar, shoirlar, rassomlar, olimlar, injener-texnik
xodim kabilar ijodiy faoliyatining mahsulidir. Bunday faoliyat mahsuli
fuqarolik qonun hujjatlari bilan qo‘riqlanishi uchun quyidagi shartlarga
javob berishi kerak:



bo‘lishi;



haqiqatda ijod mahsuli bo‘lishi, ya’ni original (o‘ziga xos)


betakror bo‘lishi;





biror-bir obyektiv shaklda ifoda etilishi.


Bu mahsullarning ko‘pchiligi g‘oyaviy-nomoddiy ko‘rinishda
bo‘ladi. Shu sababli ham ularga nisbatan odatdagi ashyolarga, moddiy
obyektga nisbatan qo‘llaniladigan huquq me’yorlarini qo‘llab bo‘lmaydi.
FK intellektual mulk obyektlariga:






intellektual faoliyat natijalari;
fuqarolik muomalasi ishtirokchilarining, tovarlar, ishlar va


xizmatlarning xususiy alomatlarini aks ettiruvchi vositalar;
sohaviy qonunlarda nazarda tutilgan hollarda intellektual
faoliyatning boshqa natijalari hamda fuqarolik muomalasi





ishtirokchilarining, tovarlar va xizmatlarning xususiy alomatlarini aks
ettiruvchi vositalarni kiritadi.
Insonning ijodiy tafakkuri bu obyektlar doirasini tinmay kengaytirib
bormoqda (qog‘oz kashfiyotidan tortib – bugungi elektron ijod
namunalari, nanotexnologiyalargacha).