Toshkent davlat yuridik



Download 2,11 Mb.
bet22/157
Sana04.06.2022
Hajmi2,11 Mb.
#636578
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   157
Bog'liq
Loyiha toshkent davlat yuridik universiteti (1)

Fuqarolik huquqi manbalari tizimi


Oʻzbekiston Respublikasining


Xalqaro huquqning umum e’tirof
etilgan prinsiplari va normalari va
Oʻzbekiston Respublikasi ishtirok
etgan Shartnomalar hamda bitimlar


Konstitutsiyasi


Ish muomalasi odatlari, mahalliy odat


Oʻzbekiston Respublikasi


va an’analar


fuqarolik qonun hujjatlari


Yuridik shaxslarning lokal hujjatlari


Oʻzbekiston Respublikasi


qonun osti hujjatlari


3


9





Fuqarolik qonunlarining vaqt, hudud va shaxslar bo‘yicha
amalda bo‘lishi. Qonun analogiyasi va huquq analogiyasi


Ma’lumki, fuqarolik qonun hujjatlari muayyan makon va zamonda
amal qiladi. Agar makon muayyan hududiy yaxlitlik sifatida mavjud
bo‘lsa, zamon esa fuqarolik kodeksining kuchga kiritilgandan to bekor
bo‘lgunga qadar bo‘lgan davr hisoblanadi. Fuqarolik qonun hujjatlari
orqaga qaytish kuchiga ega emas va ular amalga kiritilganidan keyin
vujudga kelgan munosabatlarga nisbatan qo‘llaniladi. Qonun u amalga
kiritilgunga qadar vujudga kelgan munosabatlarga qonunda to‘g‘ridan-
to‘g‘ri nazarda tutilgan hollardagina tatbiq etiladi. Fuqarolik qonun hujjati
amalga kiritilgunga qadar vujudga kelgan munosabatlar bo‘yicha bu qonun
hujjati u amalga kiritilganidan keyin vujudga kelgan huquq va burchlarga
nisbatan qo‘llaniladi.
Agar shartnoma tuzilganidan keyin taraflar uchun majburiy bo‘lgan,
shartnoma tuzilayotgan paytdagidan boshqacha qoidalarni belgilaydigan
qonun qabul qilingan bo‘lsa, tuzilgan shartnomaning shartlari o‘z kuchini
saqlab qoladi, qonunning avval tuzilgan shartnomalardan kelib chiqqan
munosabatlarga tatbiq etilishi ko‘rsatilgan hollar bundan mustasno.
Fuqarolik qonun hujjatlarining amalga kiritilishi bevosita ushbu
qonun hujjatida belgilab qo‘yiladi. Fuqarolik qonun hujjatlari hujjatlar,
agar hujjatlarning o‘zida kechroq muddat ko‘rsatilgan bo‘lmasa, ular
rasmiy e’lon qilingan kundan e’tiboran kuchga kiradi. Fuqarolik qonun
hujjatlarni e’lon qilishga doir talablar “Normativ-huquqiy hujjatlar
to‘g‘risida”gi Qonunning 5-bobida belgilab qo‘yilgan.
Ijtimoiy hayot, fan texnika taraqqiyoti yangidan yangi voqeliklar,
huquqiy munosabatlarni vujudga keltirmoqda. Ularning ba’zilari mutlaqo
yangi mazmunga ega bo‘lganligi sababli ularni tartibga soluvchi fuqarolik
qonun hujjatlari mavjud bo‘lmasligi mumkin. Biroq bu ular mutlaqo qonun
bilan tartibga solinmaydi degan ma’noni anglatmaydi. Chunki fuqarlik
huquqida analogiya, qiyosiy o‘xshatishga yo‘l qo‘yiladi. Uning huquqiy
asoslari FKning 5-moddasida belgilab qo‘yilgan. Unga ko‘ra fuqarolik
huquqiy munosabatlar qonun hujjatlari yoki taraflarning kelishuvi bilan
to‘g‘ridan-to‘g‘ri tartibga solinmagan hollarda fuqarolik qonun
hujjatlarining o‘xshash munosabatlarni tartibga soluvchi normasi
qo‘llaniladi (qonun o‘xshashligi). Masalan, intellektual mulkning yangi
obyekti yaratilgan bo‘lib, uni huquqiy rejimiga doir qoida belgilanmagan


4


0





bo‘lsa u holda mavjud unga o‘xshash obyektning huquqiy rejimini
belgilovchi qonun hujjati qo‘llaniladi.


Agar ko‘rsatib o‘tilgan hollarda qonun o‘xshashligidan foydalanish
mumkin bo‘lmasa, u holda fuqarolik qonun hujjatlarining umumiy
negizlari va mazmuni ya’ni, huquq o‘xshashligiga amal qilinadi. Qonun
hujjatlarining umumiy negizlari FKning 1-moddasida bel gilab qo‘yilgan
bo‘lib halollik, oqillik va adolat talablariga rioya qilgan holda tartibga
solinadi1.
Fuqarolik huquqiy munosabat ishtirokchilariga tashabbus ko‘rsatish,
qonunda ta’qiqlanmagan faoliyat bilan shug‘ullanishga ruxsat beriladi.
Fuqarolik huquqlarini cheklaydigan va javobgarlik belgilaydigan
normalarni o‘xshashlik bo‘yicha qo‘llanishga yo‘l qo‘yilmaydi.



Download 2,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   157




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish