Toshkent davlat yuridik universiteti xalqaro tashkilotlar huquqi

Yevropa sudi.
Inson huquqlari va asosiy erkinliklarini himoya 
qilish to'g'risidagi konvensiya Yevropa Kengashi tomonidan 1950yil4 
noyabrda Rimda ishlab chiqilgan va 1953yilsentyabrda kuchga kirgan.
Inson huquqlari va asosiy erkinliklarini himoya qilish to'g'risidagi 
konvensiya fuqarolik va siyosiy huquq hamda erkinliklarni e'lon qilish 
barobarida Koventsiyaga a'zo davlatlar o'z zimmasiga olgan 
majburiyatlarga rio etishini ta'minlash mexanizmini ham yaratdi. 
Konvensiya kuchga kirgandan so'ng inson huquqlari va asosiy 
erkinliklari ro'yxatini kengaytirib, da'vo qiluvchilarga ish Sudga o'zlari 
berish huquqini taqdim etgan o'n uchta protokol bilan to'ldirildi.
11-Protokol nazorat mexanizmi o'zgardi. Ushbu mexanizm 1998yil1 
sentyabrda kuchga kirgandan so'ng Konvensiyaning dastlabki mantiga 
muvofiq o'zgaruvchan asosda ishlangan sobiq sud va Komissiyalar 
yagona, doimiy faoliyat ko'rsatadigan Sud bilan almashtirildi.
Yevropa sudi tarkibiga kirgan sud`yalar soni Yuqori o'zaro 
kelishayotgan tomonlar tarkibiga tenglashtirildi. Sud`yalar yuqori 
axloqiy fazilatlarga ega bo'lib, yuqori sud lavozimlariga tayinlashda 
qo’yiladigan talablarga javob berishi yoki umume'tirof etilgan obro'-
e'tiborga ega huquqshunoslar bo'lishi lozim. Sudyalar Sud ishida 
shaxsiy tarkibda ishtirok etadi. Har bir Yuqori o'zaro kelishayotgan 
tomonlardan sud`yalar Parlament assambleyasi tomonidan ko'pchilik 
ovoz bilan saylanadi.

---

131 
Konvensiyaning 14-protokoliga ko'ra, sud`yalar to'qqiz Yillga 
saylanadi. Ular qayta saylanmaydi. Sud`yalar vakolati muddati ular 70 
yoshga 
to'lgandan 
so'ng 
tugaydi. 
Sud`yalar 
o'z 
lavozimini 
almashtirilguniga qadar egallaydi. Biroq, ular almashganidan so'ng ham 
o'zlari nomiga kelgan ishlarni ko'rib chiqishni davom ettiradi. Sud`ya, 
agarda boshqa sud`yalarning uchdan ikki qismi u Konvensiya tomonidan 
qo'yilgan talablarga javob bera olmay qolgani haqida qaror qabul qilgan 
taqdirda, o'z lavozimidan ozod etilishi mumkin.Sud mazkur sud`yaga 
taqdim etilgan ishlarni ko'rib chiqish uchun uch nafar sud`yadan iborat 
qo'mitani, yetti sud`ya tarkibidagi Palatani va o'n yetti nafar sud`yadan 
iborat Katta palatani tashkil qiladi. Sud Palatlari ma'lum bir muddatga 
qo'mitalarni tashkil etadi. Davlat tomonidan saylangan va ishda tomon 
sifatida ishtirok etadigan sud`ya Palata va Katta palataning ex officio 
a'zosi hisoblanadi. Bunday sud`ya bo'lmagan taqdirda yoki u majlisda 
ishtirok eta olmasa, mazkur davlat sudya sifatida ishtirok etadigan 
shaxsni tayinlaydi.
Katta palata tarkibiga Sud raisi, uning o'rinbosarlari, Palatalar 
raisilari va Sudning Sud reglamentiga ko'ra tayinlangan boshqa a'zolari 
ham kiradi.