Toshkent davlat yuridik universiteti

Tаdbirkorlik subyektlаri fаoliyatini tugаtishni huquqiy tаrtibgа solish ........ 236 
10.1. To‘lovga qobiliyatsizlik va bankrotlik ......................................................... 236 
10.2. Bankrotlik to‘g‘risidagi ishda qarzdorning huquqiy holati va to‘lovga 
qobiliyatsizlik belgilari ......................................................................................... 238 
10.3. Bankrotlik taomillari va kreditorlar talablarini qanoatlantirish navbati ........ 243 
10.4. Tadbirkorlik subyektlari faoliyatini tugatish tartibi ...................................... 254 

---

5 
SO‘ZBOSHI 
 
Keyingi yillarda mamlakatimizda amalga oshirilayotgan islohotlar 
tadbirkorlik faoliyatini qo‘llab-quvvatlash va xususiy mulkni himoya 
qilish, uning huquqiy asoslarini takomillashtirishga alohida e’tibor 
qaratilmoqda. 
Davlatning kuch-qudrati, avvalo, demokratik institutlarning mustaqil 
faoliyat ko‘rsatishi uchun shart-sharoit yaratish, fuqarolar va jamiyatning 
barcha siyosiy, ijtimoiy salohiyatini roʻyobga chiqarish, tadbirkorlik va 
iqtisodiy tashabbuslar erkinligi uchun zarur imkoniyatlarni tashkil etib 
berish qobiliyati bilan oʻlchanadi. Ishbilarmonlik muhitini tubdan 
yaxshilash, tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish uchun eng qulay shart-
sharoitlarni yaratish, tadbirkorlik subyektlari faoliyati bilan bog‘liq tartib-
taomillarning turlari va sonini qisqartirish, soddalashtirish va ochiq-
oydinlik darajasini oshirish, biznesni yuritish shart-sharoitlarini baholash 
mezonlarining jahon amaliyotida mavjud qabul qilingan tizimini joriy etish 
va shu asosda mamlakatimiz ishbilarmonlik va investitsiya muhiti 
darajasining xalqaro reytingini yanada ko‘tarish maqsadida izchil 
islohotlar amalga oshirilmoqda. 
Bugungi kunda mamlakatimizda olib borilayotgan iqtisodiy islohotlar 
samarasi tadbirkorlar faoliyatini erkinlashtirishda, ularga keng yo‘l ochib 
bergan holda nazorat qiluvchi organlarning vakolatlarini aniq-ravshan 
belgilab olishda va, albatta, tadbirkorlik subyektlari huquqlarining 
himoyasini amalda ta’minlashda ko‘rinmoqda. 
Darhaqiqat, 
bugun 
har 
birimiz 
tadbirkorlikning 
rivojlanishi 
jamiyatimiz ravnaqi, aholi farovonligini ta’minlash hamda barqaror 
iqtisodiy hayotni barpo etishning muhim omili ekanligini chuqur his 
etmoqdamiz. Qo‘lingizdagi ushbu darslik Toshkent davlat yuridik 
universitetida amalga oshirilayotgan BF-1-013 “Tadbirkorlik qonun 
hujjatlarini tizimlashtirishning nazariy va ilmiy-metodologik asoslarini 
takomillashtirish: milliy va xorijiy tajriba” fundamental tadqiqot doirasida 
loyiha a’zolari tomonidan Oʻzbekiston Respublikasining “Ta’lim 
to‘g‘risida”gi qonuni, Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi, Oʻzbekiston 
Respublikasi Prezidentining 2013-yil 28-iyundagi “Yuridik kadrlar 
tayyorlash tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 
PQ–1990-son 
qarori hamda Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar 
Mahkamasining 1998-yil 5-yanvardagi “Uzluksiz ta’lim tizimini darsliklar 

---

6 
va o‘quv adabiyotlari bilan ta’minlashni takomillashtirish to‘g‘risida”gi
4-son qaroriga muvofiq tayyorlangan. 
Maʼlumot o‘rnida shuni aytish joizki, Oʻzbekiston Respublikasi 
Prezidentining 2013-yil 28-iyundagi “Yuridik kadrlar tayyorlash tizimini 
yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ–1990-son 
qaroriga asosan Toshkent davlat yuridik universiteti dargohida kelajakda 
tadbirkorlik, biznesni himoya qilish sohasida yuqori malakali kadrlarni 
tayyorlash uchun yangi tadbirkorlik-huquqiy faoliyat yo‘nalishi hamda 
ushbu yo‘nalish boʻyicha bevosita mas’ul bo‘lgan yangi “Biznes huquqi” 
kafedrasi tashkil etildi. Hozirgi kunda ushbu yo‘nalish boʻyicha talabalarni 
yangi avlod darsliklari bilan ta’minlash va ularni qayta nashr qilish 
maqsadida biznes huquqi fanlari boʻyicha mukammal ravishda o‘z 
bilimlarini boyitib, kelajakda ushbu sohada yetuk malakali kadrlar 
bo‘lishida yordam tarzida ushbu darslikning yangilangan nashri ishlab 
chiqildi.
Mamlakatimizda tadbirkorlik faoliyati erkinligining davlat tomonidan 
kafolatlanganligi iqtisodiyotni yanada rivojlantirishda muhim omil 
bo‘lmoqda.
Darslikda tadbirkorlik (biznes) huquqi va tushunchalari, tadbirkorlik 
subyektlari, ularning tashkiliy-huquqiy shakllari, tadbirkorlik subyektlarini 
tashkil etish, faoliyatini amalga oshirish, qayta tashkil etish, tugatishning 
huquqiy asoslari va tartibi, tadbirkorlik huquqi subyektlarining mulkka 
nisbatan huquqlari, tadbirkorlik shartnomalari, ularning o‘ziga xos 
xususiyatlari, tadbirkorlik subyektlari faoliyatini moliyalashtirish va 
kreditlash, ularni soliqqa tortish, tadbirkorlik subyektlarining davlat 
tomonidan qo‘llab-quvvatlanishi, ularning huquqiy himoya tizimi va 
javobgarlik asoslari kabi mavzular yoritilgan. 
Darslik foydalanuvchilaridan uni takomillashtirish yuzasidan fikr-
mulohazalar kutib qolamiz.