Toshkent davlat yuridik universiteti

fuqarolik, shaharsozlik, arxitektura, geografik ob’ektlar, ma’muriy-
tuzilishga oid qonun hujjatlari 
majmui bilan belgilanadi.  
Xususan,  O‘zbekiston  Respublikasining  Konstitutsiyasi,  yer  va 
Shaharsozlik  kodekslari,  “O‘zbekiston  Respublikasi  Oliy  Majlisining 
Qonunchilik  palatasi  to‘g‘risida”gi  va  “O‘zbekiston  Respublikasi  Oliy 
Majlisining Senati to‘g‘risida”gi konstitutsiyaviy  qonunlar, 2011 yil 12 
oktyabrdagi “Geografik ob’ektlarning nomlari to‘g‘risida”gi, 2013 yil 22 
apreldagi “Fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari to‘g‘risida”gi, 
1996 yil 20 avgustdagi “O‘zbekiston Respublikasida ma’muriy-hududiy 
tuzilish  masalalarini  hal  etish  tartibi  to‘g‘risida”gi  qonunlar,  Vazirlar 
Mahkamasining  2014  yil  4  martdagi  48-son  Qarori  bilan  tasdiqlangan 
“Shaharlar, posyolkalar va ovullarning mahallalarini tuzish, birlashtirish, 
bo‘lish  va  tugatish,  shuningdek  ularning  chegaralarini  belgilash  va 
o‘zgartirish,  ularga  nom  berish  va  ularning  nomini  o‘zgartirish  tartibi 
to‘g‘risida”gi  hamda  2012  yil  16  oktyabrdagi  295-son  Qarori  bilan 
tasdiqlangan  “Geografik  ob’ektlarni  nomlash  va  qayta  nomlash 
masalalari  bo‘yicha  Respublika  komissiyasi  to‘g‘risida”gi  nizomlar  va 
boshqa  normativ-huquqiy  hujjatlar  bilan  tartibga  solinadi.  Jumladan, 
O‘zbekiston  Yer  kodeksining  tegishli  moddalarida  hamda  shaharlarni 
rivojlantirish  rejalarida  belgilangan  bo‘lsa,  shahar  yerlarida  joylashgan 
muhofaza  etiladigan  hududlar  yerlaridan  foydalanish  shahar  yerlariga 
bag‘ishlangan  qoidalar  bilan  bir  qatorda  ular  to‘g‘risidagi  qonun  bilan 
ham belgilangan bo‘ladi.  
Esda tuting! 
Aholi  punktlari  chegarasi  doirasidagi  ayrim 
uchastkalar  belgilangan  maqsadga  ko‘ra  quyidagi 

---

164 
 
 
Ushbu  yerlar  huquqiy  holatida  ham  ma’lum  farqlar  bo‘ladi. 
Chunonchi,  muhofaza  etiladigan  tabiiy  hududlar  yerlaridan  qurilish 
maqsadlarida  yer  berish,  ularga  salbiy  ta’sir  etuvchi  obektlarni 
joylashtirish  yoki barpo  etish,  xo‘jalik  maqsadlarida  foydalanishga  yo‘l 
qo‘yilmaydi. Qolavyersa, umumfoydalanishdagi yerlar biror-bir yuridik 
va jismoniy shaxslarga byerib qo‘yilmaydi.  
Aholi punkti yerlaridan foydalanish huquqi uchun shunday huquqqa 
ega bo‘lgan turli xil subektlarning ko‘pligi xaraktyerlidir. Ularga qishloq 
xo‘jalik  korxonalari,  noqishloq  xo‘jalik  korxonalari,  fuqarolar  kiradi. 
Ayniqsa  fuqarolar  aholi  punktlari  yerlaridan  foydalanuvchi  asosiy 
subektlar  hisoblanadilar.  Ular  aholi  punkti  yerlaridan  dehqon  xo‘jaligi 
yuritish, yoki turar-joy qurish maqsadida foydalanishdan tashqari, garaj, 
bog‘dorchilik, polizchilik, fyermalar qurish maqsadida ham aholi punkti 
yerlaridan foydalanadilar.  
Aholi  punkti  yerlaridan  foydalanish  huquqi  mazmuni  ham  o‘ziga 
xos  jihatlari  bilan  ajralib  turadi.  Aholining  zich  joylashganligi,  bu 
yerlarda  turli  xil  obektlarning  ko‘pligi  bu  yerdan  foydalanuvchilarga 
atrof  tabiiy  muhitni  himoya  etish  bo‘yicha  alohida  majburiyatlar 
yuklaydi.