Тошкент давлат юридик университети

Birinchidan, 
yer, suv, yer osti boyliklari, o‘rmon, o‘simlik va 
hayvonot dunyolari umummilliy boylik bo‘lib, ushbu obyektlar oldi-sotdi, 
hadya qilish, garovga qo’yish, ayirboshlashga ruxsat etilmaydi, faqat 
qonunda ko‘rsatilgan holatlardan tashqari.
Qonun asosida qilinayotgan boshqa harakatlar O‘zbekiston 
Respublikasi qonunlariga zid kelishi kerak emas va har qanday tuzilgan 
bitimlar O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 113–128-
moddalari talablariga mos kelishi lozim.
Ikkinchidan, 
barcha yuridik va jismoniy shaxslar tabiat 
boyliklaridan foydalanishlarida, o‘z huquqlarini himoyalash bilan birga, 
o‘zlari va boshqa subyektlar tomonidan yetkazilgan ekologik, moddiy, 
ma’naviy zararlarni qoplashlari va to‘lashlari ham shart bo‘ladi. Mazkur 
holat Fuqarolik kodeksining 324–339-moddalari talabidan kelib chiqadi.

---

147 
Masalan, dehqon, fermer xo‘jaliklari, qishloq xo‘jalik kooperativlari 
(shirkatlari) va boshqa korxona, muassasa, tashkilotlar tadbirkorlar ishlab 
chiqarish jarayonida chiqargan zararli chiqitlari bilan qishloq xo‘jaligi 
ekinlarini hosildorligini, tuproqni va suvni ifloslantirib ularning sifatini 
pasaytirishi yoki ishlab chiqarilgan mahsulotni sifatini buzishlari mumkin.
Uchinchidan, 
tabiat boyliklaridan foydalanish va tabiatni muhofaza 
qilish qonun talablarini buzganlik oqibatida yetkazilgan zararni tiklash, 
to‘lash, qoplash va hokazo.
Mazkur holatlar O‘zbekiston Respublikasining Yer kodeksining 86–
88-moddalarida, “Suv va suvdan foydalanish to‘g‘risida”gi Qonunning 
117–118-moddalarida, “Atmosfera havosini muhofaza qilish to‘g‘risida”gi 
Qonunning 25-moddasida, “Yer osti boyliklari to‘g‘risida”gi Qonunning 
47–50-moddalarida va boshqa ekologik qonunlarda aniq ko‘rsatilgan. 
 
Demak, ekologik qonun va talablarini buzganlik uchun fuqaroviy-
huquqiy javobgarlik turi ancha keng sohani o‘zida qamrab, asosan 
yetkazilgan zararni