Тошкент давлат юридик университети

Ta’kidlash joizki, jinoyatchilikka qarshi kurashning ildizlari 
juda qadim zamonlarga borib taqaladi. Jumladan, buyuk davlat 
arbobi va sarkarda Amir Temur o‘z “Tuzuklari”da: “Amr etdimki, 
o‘g‘ri va qaroqchilarni “Yoso”asosida jazolasinlar, fasodchi, buzuqi, 
nafsi 
yomon 
kishilarni 
mamlakatdan 
haydasinlar”
20
, – deb 
ta’kidlaydi. 
Demak, Amir Temur o‘z davlatiga, uning tabiat boyliklariga, 
madaniy hamda tarixiy merosiga, hayvonot olamiga yomon ko‘z bilan 
qaragan, unga zarar yetkazgan insonlarga xuddi shunday jazo belgilagan. 
Demak, bugungi kunda ekologik qonunbuzarlik va ekologik 
jinoyatlarni oldini olish, unga qarshi kurashish asosiy vazifalardan biridir.
 
Ekologik huquqbuzarlik va uning o‘ziga xos xususiyatlari 
 
Ekologik huquqbuzarlik uchun javobgarlik
huquqiy javobgarlik 
institutining bir qismi bo‘lib, uning mohiyati, mazmuni va xususiyatlarini 
bilib olish katta ahamiyatga ega.
Ekologiya 
sohasida 
sodir 
etilgan 
huquqbuzarliklar 
yuridik 
javobgarlikka tortish uchun asos hisoblanadi. Ekologiya sohasidagi 
huquqbuzarlikka nisbatan qo‘llaniladigan yuridik javobgarlikka bir qator 
xususiyatlar xos. Xususan, uning asosiy maqsadi va mohiyati ekologiya 
sohasidagi huquqbuzarliklar, ekologik va agrar qonunlarning buzilishiga 
qarshi kurash hamda ekologik qonunchilik va huquqiy tartibotni 
ta’minlashdan iborat.
Tabiat boyliklaridan noto‘g‘ri foydalanish ekologiya sohasidagi 
huquqbuzarliklar ma’lum bir tomonlarni yuridik javobgarlikka tortish 
uchun asos bo‘lib, O‘zbekiston Respublikasining ekologik tizimi, siyosati 
hamda barcha tabiiy boyliklarga zarar yetkazish bilan bog‘liq ekologik 
qonunlarga xilof xatti-harakat yoki harakatsizlik jinoyatlarini sodir etish 
oqibatida yuzaga keladi.
Ushbu huquqbuzarlikning o‘ziga xos belgilari bo‘lib, tabiatni 
muhofaza qilish, ekologiya va agrar qonun talablariga xiloflik, ijtimoiy 
xavflilik va aybning mavjudligi, jazoga sazovorlik hamda tabiat, jamiyat, 
inson va davlatning ekologik tizimiga nisbatan qilingan ijtimoiy xatti-
harakat yoki harakatsizlik bilan ta’riflanib, yetkazilgan ekologik zarar 
orqali belgilanadi. Tabiat boyliklaridan foydalanish tartibi qonun va 
20
Temur tuzuklari.–Toshket, 1991. –Б.94. 

---

137 
talablarini buzish bilan bog‘liq huquqbuzarliklar tarkibiga