Тошкент давлат юридик университети

biosfera
 – 
tirik organizmlarning yashash makoni 
bo‘lgan quyi atmosfera, yuqori atmosfera va gidrosfera qatlami, global 
ekologik tizim; 
ozon
 
– rangsiz, o‘ziga xos o‘tkir hidli gaz. Atmosferaning 
ozon qatlami quyoshning insoniyat uchun, umuman yer yuzidagi barcha 
hayvon va o’simlik uchun o‘ta zararli bo‘lgan ultrabinafsha nurlarini 
“tutib” qoluvchi asosiy to‘siq hisoblanadi. U yer yuzidan 15–20 km 
yuqorida joylashgan bo‘lib, sayyoramizdagi hayotni muhofaza qilib turadi.
Demak, yuqoridagi tushunchalar ichida “atmosfera” tushunchasi 
kengroq bo‘lib, u barcha tirik mavjudot hamda tabiatning boshqa 
boyliklarini o‘zaro mutanosiblikda saqlaydigan betakror tabiiy manbadir.
55
Karimov I.A.O’zbekiston XXI asr bo’sag’asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. T.: 
O’zbekiston, 1997, –B.129. 

---

201 
Umuman olganda, 
atmosfera havosi – 
yer sharini o‘rab olgan bir 
necha xil gazlardan iborat bo‘lgan havo qatlami, tirik mavjudot hamda 
boshqa tabiat boyliklarining mutanosibligini ta’minlovchi manba.
Atmosfera havosini huquqiy muhofaza qilish, tabiat va inson 
o‘rtasidagi ajralmas bog‘liqlik, ya’ni bog‘liq va mutanosiblikni 
ta’minlaydigan, atmosfera havosining sifati buzilishiga, atrof tabiiy 
muhitning ifloslanishiga yo‘l qo‘ymaydigan, hozirgi va kelajak avlodga 
ekologik jihatdan musaffo holdagi yashash imkoniyatini berishga 
qaratilgan ekologik ongli va madaniyatli huquqiy munosabatlar hamda 
huquqiy normalar tizimi hisoblanadi.
Shuning uchun ham atmosfera havosini huquqiy muhofaza qilish va 
talab darajasida saqlash uchun aniq vazifalarni bajarish lozim. Ana shu 
vazifalar O‘zbekiston Respublikasi “Atmosfera havosini muhofaza qilish 
to‘g‘risida”gi Qonunning 3-moddasida quyidagicha belgilangan: 

atmosfera havosining tabiiy tarkibini saqlash; 

atmosfera havosiga zararli kimyoviy, fizikaviy, biologik va boshqa 
xil ta’sir ko‘rsatilishining oldini olish hamda buni kamaytirish; 

davlat organlari, korxonalar, muassasalar, tashkilotlar, jamoat 
birlashmalari va fuqarolarning atmosfera havosini muhofaza qilish 
sohasidagi faoliyatini huquqiy jihatdan tartibga solish va boshqalar
56
.
Yuqoridagi holatlarning oldini olish va ekologik xavfsizlikni 
ta’minlashda aholining ekologik huquqiy bilimi, ma’naviyati va 
madaniyati ham talab darajasida bo‘lishi maqsadga muvofiqdir. Xullas, 
mutaxassislarning ma’lum qilishicha, “