107
kushandasidir. Shuningdek, har doim ham o‘zini nazorat qilaverish
ko‘pchilikka zerikarli tuyulishi ham mumkin.
Avvalo, shuni ta’kidlash kerakki, vaqtni to‘g‘ri
boshqarish
bo‘yicha shu soha mutaxassislari tomonidan yagona to‘xtamga kelgan
yechim mavjud emas. Lekin umumiy tavsiya va qoidalar tizimi ishlab
chiqilganki, ularni qo‘llash orqali vaqtdan unumli foydalanish bo‘yicha
sezilarli muvaffaqiyatga erishish mumkin.
Vaqtdan unumli foydalanish va uni boshqarish
kishidan aniqlikni va o‘zining belgilagan rejasiga
nisbatan qat’iylikni talab etadigan ko‘nikma hisoblanadi.
Vaqtni unumli boshqarish jarayoni aksar hollarda
quyidagi qismlardan iborat bo‘ladi:
Ishlash qobiliyati va his-tuyg‘uni
boshqarish;
Maqsadni to‘g‘ri rejalashtirish;
Vazifalarni belgilash va amalga oshirish;
Oldindan qo‘yilgan maqsadga erishish;
Xulosa chiqarish.
Zamonaviy dunyoda vaqtning qadriga yetish, o‘z maqsadi yo‘lida
uni to‘g‘ri taqsimlash va asosiysi – vaqt bo‘yicha belgilangan ishlar
rejasini amalga oshirish dolzarb masala hisoblanadi. Jamiyatda hamma
kishilar ham vaqtni boshqarish ko‘nikmasini o‘zlashtirisha olmaydi.
Holbuki, shunday ko‘nikmaga ega bo‘lib,
undan foydalanganlar
muvaffaqiyatga erishadilar. Boshqacha qilib aytganda, vaqtni unumli
boshqarish uchun aniq bir maqsad va o‘z ustida ishlash lozim bo‘ladi.
Ko‘pgina kishilarda rejalashtirilgan ishlarga ulgurmaslik ishlarni
keyinga surish bilan izohlanadi. Kerakli ishni orqaga surib, ya’ni hamma
108
uchun zarur bo‘lgan ishni bajarmasdan Telegram, WhatsApp, Facebook
yoki boshqa ijtimoiy tarmoqlarda behuda ishlash, televizor ko‘rish va
hokazo kishini chalg‘itadigan narsalarga o‘z vaqtini sarflash odatiy
holga aylanib ulgurmoqda.
Aytish joizki, vaqt bu insonga muayyan bir loyihalarni, ishlarni, o‘z
shaxsiy karyerasini yaratish uchun taqdim etilgan eng katta resurs.
Shaxsiy muvaffaqiyatlarga erishishning eng asosiy omili vaqtni to‘g‘ri
taqsimlashdir.
Endi vaqtni boshqarish ko‘nikmasining biz uchun afzalliklari haqida
to‘xtalsak. Vaqtni boshqarish orqali avvalo
ish samaradorligining
o‘sishiga erishiladi. Natijada, sizda boshqa shaxsiy ishlar uchun yoki
hordiq uchun qo‘shimcha vaqt paydo bo‘ladi. Vaqtni doimiy boshqarish
erishilayotgan samaradorlik oqibati sifatida muvaffaqiyatga zamin
yaratadi.
Inson hayotda muvaffaqiyatga erishishi uchun, avvalo, o‘zining
hayotiy maqsadini belgilab olishi lozim. Chunki vaqtni boshqarish va
undan foydalanishda maqsadga erishish mo‘ljaliga qaratilgan e’tibor
barcha harakatlarning asosi bo‘lib xizmat qiladi.
Shu o‘rinda boshqaruv sohasida
mashhur mutaxassis Stiven
Kovining mashg‘ulotlaridan birini eslash joiz. Bu mashg‘ulotda u stol
tagidan 5 litrli shaffof idishni oladi va mushtdek keladigan bir necha
toshlarni oldiga qo‘yib: “Nima deb o‘ylaysiz, shu toshlardan nechtasi bu
idishga sig‘arkin?”, deb so‘raydi. Turli fikrlar aytilgach, idishga bir
nechta toshni solib to‘ldiradi. Keyin: “Endi
idish to‘ldimi?”, deb so‘raydi. Hamma unga
tikilib: “Albatta”, deyishadi.
Shundan keyin
109
idishga shag‘al soladi. Stiven yana: “Endi idish to‘ldimi?”, deb so‘raydi.
Bu safar ham ular “Endi, shubhasiz, to‘ldi”, deb javob berishadi.
“Yaxshi”, deydi u va idishga qum to‘kadi, tabiiyki, qum ham tezda tosh
va shag‘al oralariga singib ketadi. Stiven yana so‘raydi: “Endi idish
to‘ldimi?” “Bu safar aniq to‘ldi, endi unga hech narsa solib bo‘lmaydi”,
deyishadi auditoriyada o‘tirganlar. Instruktor idishga bir litr suvni ham
quyadi. “Xo‘sh, bularning hammasi nimani bildiradi?”, deb so‘raydi u
nihoyat. Turli fikrlar aytiladi. “To‘g‘ri, hayotda doimo bo‘shliq mavjud,
uni to‘ldirish uchun ishlash lozim bo‘ladi, – deydi Kovi. – Bu
tajribaning boshqa muhim jihati ham borki, agar men birinchi bo‘lib
katta toshlarni solmasam, idishda ularga joy qolmasdi”.
Hikoyada
aytilgan mushtdek katta toshlar bizning hayotiy katta maqsadlarimiz.
Biz avval ularni idishga joylamasak, ko‘zlagan maqsadimizga yeta
olmay qolamiz.
Do'stlaringiz bilan baham: