Toshkent davlat yuridik universiteti shaxsiy rivojlanish

 
Notiqlik san’ati. 
2.
 
Notiqlik uslublari va nutq turlari. 
3.
 
Omma oldida nutq so‘zlashga tayyorgarlik. 
4.
 
Omma oldidagi nutq sifatiga ta’sir etuvchi 
omillar. 
Mashg‘ulotning maqsad va vazifalari: 
Avvalo, shuni ta’kidlash kerakki, omma oldidagi 
nutq mazkur nutqni irod etayotgan notiqlarga xos bo‘lgan 
rang-baranglik soni qancha bo‘lsa, shuncha turga ega hodisadir. Boshqacha 
qilib aytganda, har bir notiqning millati (mentaliteti), yoshi, bilimi, tajribasi, 
intellektual darajasi, xarakter jihatlari, hatto jinsidagi rang-baranglik 
bo‘lajak nutqning sifati va samarasiga jiddiy ta’sir ko‘rsatadi. Birgina ilm-
fan yoxud kasb kishilarini oladigan bo‘lsak, masalan, faylasufning nutqi 
jurnalistnikidan, siyosatchining ma’ruzasi shifokornikidan, psixologning 
nutqi prokurornikidan keskin farq qiladi. 
Shunday ekan, bugungi mashg‘ulot oldiga qo‘yilgan maqsad va 
uning yakunida kutiladigan natija – omma oldidagi nutqni 
tayyorlashning eng umumiy qoidalari, tamoyil – prinsiplari, me’yor va 
o‘ziga xosliklari, uni ta’sirchan qilishning asosiy usullari bilan 
talabalarni qurollantirish hisoblanadi. 

---

121 
Kishilik jamiyati paydo bo‘libdiki, so‘z va nutqdan foydalanish, 
uning imkoniyatlari doirasida fikr yetkazish va qabul qilishning turli 
usullari shakllangan. Notiqlik, voizlik ana shunday san’atdir. “Ritorika”, 
“oratorlik”, “xatoba” nomlari bilan ham yuritiluvchi ushbu san’at har bir 
davrda o‘sha zamonning mafkurasiga xizmat qilib kelgan. Shu ma’noda, 
notiqlikni dudama xanjarga o‘xshatishadi. Ya’ni, u ikki tomoni ham 
kesuvchi quroldir. Bir tomonida adolat tursa, ikkinchi tomonida adovat. 
Kim undan qanday foydalanishiga bog‘liq. Bu san’atdan buyuk 
bobokalonlarimiz – Amir Temur, Hazrat Navoiy, Mirzo Boburlar ham, 
Chingizxon, Gitler, Gebbelslar ham maqsadli foydalangan. 
Zamon rivoji, insonlar dunyoqarashi jadal rivojlangan va yuksak 
taraqqiy etgan texnologiyalar davrida ham notiqlikning o‘rni beqiyos. 
Jahon miqyosida xalq qalbi va ongi uchun keskin va shafqatsiz kurash 
ketayotgan bir paytda bu jarayonga qarshi chuqur bilim va ma’rifat bilan 
javob bera olish, voizlik mahorati orqali fikr yetkazish san’atini 
egallashni davrning o‘zi talab qilmoqda.