Toshkent davlat yuridik universiteti shaxsiy rivojlanish

 
Tavsiyalar! 
Tinglayotgan paytingiz: 
–
suhbatdoshga nisbatan shaxsiy, noto‘g‘ri fikrlarni unutish; 
–
javob va xulosalarga shoshilmaslik; 
–
dalil va qarashlarni farqlash; 
–
nutqingiz juda aniq va tushunarli ekanligiga ishonch hosil qiling; 
–
suhbatdoshingizdan nimalarni eshitganingizni baholashda xolis 
bo‘ling; 
–
chin dildan tinglash (ozingizni tinglayotganday qilib ko‘rsatish 
emas) va boshqa narsalarga chalg‘imaslik. 
4.
Sizning 
his-tuyg‘ularingiz
– biznes aloqalarida tashqi 
tuyg‘ularning axloqiy me’yorlari mavjud. Intonatsiya, ovozning 

---

238 
balandligi, yuz-ifodasi va imo-ishoralardagi cheklovlar suhbatdoshga 
baland ovozdan, zo‘ravon imo-ishoradan ko‘proq ta’sir qiladi. 
Muloqotning ko‘p qismi kelishilgan bo‘lishi kerak va sinxronlashtirilishi 
lozim. 
Sherigingizni majburlab suhbat darajasini, suhbat mavzusini 
qo‘llab-quvvatlashga zo‘rlash qo‘pollikka kiradi. 
Muzokaralarni olib borish tamoyillari qanday? 
Muzokaralar chog‘ida amal qilish kerak 
bo‘lgan prinsiplar ro‘yxati: 

Har 
doim 
qarshi 
tomon 
birinchi
gapirishiga ruxsat bering. Ularning taklifi siz 
kutganingizdan ko‘ra ancha foydali bo‘lishi 
mumkin; 

taklifingizni ifodalashda ishonch hosil qilgan holda gapiring, 
ishonchli, ixcham, eng avvalo, sizning sherigingiz oladigan foyda haqida 
aytib bering; 

Hech qachon, ular qanchalik foydali tak lif bo‘lmasin, darhol 
tavsiya etilgan shartlarga rozi bo‘lmang; 

Birinchi taklifni qilganingizdan so‘ng, sheriklar unga javob 
bermagunicha, boshqasini taklif qilmang; 

Boshqa taraf so‘ramasidan shartlarni kamaytirish kuchsizlikning 
belgisidir. 
Tavakkal qilishga qo‘rqmang. Biroq yolg‘on gapirmasilikka harakat 
qiling: agar aldov yuzaga chiqsa, bitim amalga oshmasligi mumkin. 
Muzokaralar bo‘yicha ko‘nikmalarni rivojlantirish uchun nima 
qilish mumkin? 

---

239 
Har xil treninglar va kitoblar mutolaasi tilni “charxlaydi”, 
shuningdek, ish xatlarini yozish ko‘nikmalarini oshiradi. Axir, 
muzokaralardagina emas, balki shaxsiy hayotda ham biz o‘zimizni 
namoyon qilishimiz, ishonchni mustahkamlashimiz, ishonch hosil 
qilishimiz kerak. 
Notiqlik san’atini va ritorikani o‘rganish foydali bo‘ladi. Bular 
sizning omma oldida nutq irod qilish ko‘nikmalaringizni oshirishga 
yordam beradi. Darhaqiqat, muzokaralarda ko‘pincha har bir tomondan 
bir necha odam ishtirok etadi. Shuning uchun tinglovchilarni ishontirish 
qobiliyatidan foydalanishingiz mumkin. 
Bundan tashqari, psixologiyada o‘rganishingiz mumkin bo‘lgan 
kurslar ham mavjud bo‘lib, ular odamlarning xatti-harakatlari 
sabablarini tushunish uchun zarurdir. Bu tadbir muzokaralar jarayonida, 
ba’zan siz suhbatdoshingizning o‘rniga o‘zingizni qo‘yish va uni 
yaxshiroq tushunish uchun va kelishuvga erishish uchun asqotadi.