Toshkent davlat yuridik universiteti mamasiddiqov muzaffarjon musajonovich esanova zamira normurotovna

Hal  qiluv  qaroriga  nisbatan  qo‘yilgan  navbatdagi  talab    uning 
asosli  bo‘lishidir.  Sud  hal  qiluv  qarorini  faqat  sud  majlisida  tekshirilgan 
materiallar bilan asoslashi belgilangan. 
Hal qiluv qarorining  asosliligi uning qonuniyligi bilan uzviy bog‘liq. 
Agar sud hal qiluv qaroriga nisbatan qo‘yilgan birinchi talab, ya’ni uning 
qonuniy bo‘lishi hal qiluv qarorining huquqiy tomoni bo‘lsa, asoslilik esa 
uning faktologik tomoni hisoblanadi. 
Darhaqiqat,  moddiy  huquq  normalarini  to‘g‘ri  tatbiq  etish  uchun 
yuridik  ahamiyatga  ega  bo‘lgan  faktlarni  aniqlab  olish  talab  etiladi.  Hal 
qiluv qarorida sud muhokamasida ishtirok etgan taraflar tomonidan to‘liq 
bayon qilingan, ishni hal etishda muhim ahamiyat kasb etgan holatlarning 
barchasi  bayon  etilsa  hamda  taraflarning  huquq  va  majburiyatlarini 
belgilovchi  holatlarni  tasdiqlovchi  dalillar  keltirilsa  asosli,  deb 
hisoblanadi. 
Isbotlash  uchun  isbotlash  predmetini  tashkil  qiluvchi  faktlar  tegishli 
bo‘lib, ular oxir oqibat tegishli moddiy huquq norma-larini qo‘llash bilan 
aniqlanadi.  Agar  ish  bo‘yicha  yuridik  ahamiyatga  ega  bo‘lgan  faktlar 
belgilanmasa, qaror asosli emas, deb topiladi va yuqori instansiya sudlari 
tomonidan bekor qilinadi.
 
Shuning uchun ham sud hal qiluv qarorida qaror 
bilan  belgilangan  faktlarni  tasdiqlovchi  dalillar  ko‘rsatilishi  lozim. 
Faktlarni isbotlan-masligi qarorning asosli emasligidan darak beradi.
 
Sud  hal  qiluv  qarori  bilan  tan  olingan  holatlar  agar  belgilangan 
tartibda  tasdiqlangan  va  isbotlash  vositalari  orqali  tasdiqlangan  bo‘lsa,  u 
isbotlangan, deyiladi.                
Agar  javobgar  arz  qilingan  talabni  tan  olsa,  sud  hal  qiluv  qarorining 
asoslantirish qismida faqat arz qilingan talabning tan olinganligi va uning 
sud  tomonidan  qabul  qilinganligi  ko‘rsati-lish  bilan  cheklanadi.  Arz 

---

 
FUQAROLIK PROTSESSUAL HUQUQI  
 
 
qilingan talablar tan olinsa, boshqa holatlar qayd etilmaydi (FPKning 253-
moddasi to‘rtinchi qismi).