Toshkent davlat yuridik universiteti jinoyat huquqi

JKning 56-moddasi “n” bandiga ko‟ra ilgari ham qasddan jinoyat sodir etgan 
shaxsning takroran yoki qasddan yangi jinoyat sodir etishi jazoni 
og‟irlashtiruvchi holat sifatida inobatga olinishi mumkinligi belgilangan. 

---

219 
muntazam 
buzayotgan 
va 
fuqarolarning 
qonuniy 
manfaatlariga 
putur 
yetkazayotgan bo‗lsa, ularga nisbatan o‗rnatiladi. 
Ushbu Qonunning 5-moddasiga ko‗ra ma‘muriy nazorat ostiga olingan 
shaxslarga nisbatan: kunning ichki ishlar idoralari belgilab qo‗ygan vaqtida uy 
(kvartira)dan chiqib ketish; tuman (shahar)ning muayyan joylarida bo‗lish; ichki 
ishlar idoralari (militsiya)ning ruxsatisiz tuman (shahar)dan tashqariga chiqib 
ketish; ro‗yxatdan o‗tish uchun har oyda bir martadan to‗rt martagacha militsiyaga 
kelib uchrashish kabi cheklashlar qo‗llanilishi mumkin. Cheklashlar ro‗yxati qat‘iy 
hisoblanadi, bu ro‗yxatlarning kengaytirilishi mumkin emas. Agar ushbu qoidalar 
buzilsa, shaxs JK 226-moddasi bo‗yicha javobgarlikka tortiladi. Sudlanganlikning 
umumiy huquqiy oqibatlari kabi jinoyat-huquqiy oqibatlari ham jinoiy jazo 
samaradorligini oshirish va mahkumni tarbiyalashga qaratilgan choralarni 
mustahkamlash, shuningdek avval sudlangan shaxslar tomonidan yangi jinoyatlar 
sodir etilishining oldini olishga qaratilgan.
Sud amaliyotiga ko‗ra, retsidiv jinoyat mavjudligi haqidagi masalani hal 
qilishda shaxs sudlanayotgan yoki muqaddam sudlangan qasddan sodir etilgan 
jinoyat tamom bo‗lgan yoki tamom bo‗lmagan jinoyat ekanligi, shuningdek ushbu 
jinoyatlardan qay birida bo‗lsin, shaxs bajaruvchi yoki ishtirokchi bo‗lganligi 
ahamiyatga ega emasligi belgilangan. Bundan tashqari, agar shaxs bir necha 
jinoyat uchun sudlangan bo‗lib, ularning ayrimlarini voyaga yetmagan yoshda 
sodir etgan bo‗lsa, faqat voyaga yetgan davrda sodir etilgan jinoyatlar uchun 
sudlanganligi e‘tiborga olinishi ko‗rsatilgan
27
. Xavfli retsidivist deb topishda 
qonun talabiga ko‗ra, voyaga yetmasdan sodir etilgan jinoyat uchun sudlanganlik 
hisobga olinadi. Bizningcha, bu qoida nafaqat shaxsni o‗ta xavfli retsidivist deb 
topishda, balki xavfli retsidivist deb topishda ham hisobga olinishi lozim.
Demak, shaxsning sudlanganlik holati sud tomonidan faqat keyingi jinoyati 
uchun shaxs sudlangan deb hisoblangan davr mobaynida, ya‘ni sud hukmi qonuniy 
kuchga kirgan vaqtdan u olib tashlangungacha yoki tugagungacha bo‗lgan davr 
mobaynida hisobga olinishi mumkin.
Sudlanganlikning jinoyat-huquqiy oqibatlari kelib chiqadigan muddatlar 
qonun bilan muayyan chegaralarda belgilangan. Sudlanganlik holati bekor 
bo‗lishining ikki turi, ya‘ni sudlanganlik holatining tugallanishi va sudlanganlikni 
olib tashlash Jinoyat kodeksida nazarda tutilgan. Sudlanganlikning tugallanishi va 
olib tashlash muddatlari JKning 80-moddasida belgilangan tartibda amalga 
oshiriladi.