Тошкент давлат юридик университети фуқаролик ҳУҚУҚИ дарслик II қисм

Назорат учун саволлар:

1. Саноат мулки тушунчаси ва турларини тавсифланг.

2. Ихтиро тушунчаси ва ихтиро объектлари, шунингдек, ихтиро ҳисобланмайдиган объектлар ҳақида нималарни биласиз?
3. Матога ярим ёруғлик (полузрачный) эффект берувчи патентга эга бўлган акциядорлик жамияти бозорда улар чиқараётган матога ўхшаш мато сотилаётганлигини аниқлайди. Текшириш натижасида шу нарса маълум бўлдики, юқоридаги ўхшаш мато бир эмас иккита бўлиб, яна бир бошқа корхона томонидан ишлаб чиқилиб, сотувчи қўйилар экан. АЖ ҳар иккала корхонадан унинг технологияси бўйича мато тайёрланиши, бу эса унинг ҳуқуқлари бузлишини англатишини, шу сабабли жамиятга келтирилган зарарни тўлашни талаб этди.
Иккала корхона ҳам ўз хоҳиши билан бу талабни бажаришдан бош тортдилар. Шунда АЖ хўжалик судига шикоят билан арз қилди.
Суд жараёнида жавобгарларнинг бири ўзини оқлаш учун ҳақиқатан ҳам АЖнинг патентланган ишлаб чиқариш усулини қўллаганлигини, лекин бу усул АЖнинг усулидан анча такомиллашган усул эканлигини бу ҳақида у “иш олиш усули” ихтироси учун патентга буюртма берганлигини айтди.
Иккинчи жавобгар эса даъвогарнинг усули билан танишганлигини умуман инкор этиб, ўзининг шахсий оригинал технологиясидан фойдаланишини ва бу технология яхши натижа бераётганлигини лекин, бу технолгиянинг сирини ҳозирча фош қилмаслигини айтди.
Бу баҳсни қандай ҳал қилиш мумкин? Агар иккинчи корхона чет эл фирмаси бўлиб, матони чет элда чиқариб Ўзбекистон бозорларига Ўзбекистон савдо-сотиқ фирмалари орқали товарни олиб кирса, бу масаланинг ечими ўзгарадими?
4. Бадиий корхонада рассом Маликов эскизлари бўйича чой сервизларини янги модели яратилди. Корхонада бу моделнинг ишлатилиши муносабати билан корхона ва рассом дизайнернинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш масаласи туғилди. Улар юридик фирмага мурожаат қилишганда бу ҳуқуқнинг ҳимоя қилишнинг энг афзал томони бу моделни саноат намунаси сифатида тан олиниши, деган маслаҳат беради.
Лекин бу моделнинг ташқи кўринишини саноатда ишлатиш мумкин эмаслигини, фақат ҳар бир буюмга қўлда алоҳида чизиш мумкинлиги маълум бўлади. Шу сабабдан моделни саноат намунаси сифатида тан олиш мумкин эмасди.
Бу масалага ўз хулосасини берган юридик фирманинг фикрича, бошқа бир учинчи шахс бу моделдан фойдалана олмайди, чунки бу модел амалий безак санъати асари ҳисобланиб, муаллифнинг розилигисиз ҳеч ким ундан фойдаланиш ҳуқуқига эга эмас, шунинг учун ҳам бу модель фақатгина муаллифлик ҳуқуқ билан муҳофаза қилиниши керак.
Бу маслаҳат қанчалик тўғри?