Toshkent davlat yuridik instituti o. M. Mad aliyev prokuror nazorati

Jinoyat ishlari b o ‘yicha sud muzokarasida
prokurorning ayblov ntltqi
Sud muzokaralarining mazmuni
 
— awalambor, taraflarning 
muzokara nutqlaridir. Muzokara nutqlari esa, bahslashayotgan 
taraflarning protsessual manfaatlarini himoya qilishga yo‘naltirilgan 
xarakterni o‘zida mujassamlashtirgan nutqdan iborat. Bahslasha­
yotgan taraflarning nutqlarida munozaraning mavjud emasligi, taraf­
lar o'rtasida bahsning yo'qligini bildirmaydi, aksincha, tortishuv- 
ning tashqi xususiyatlari sud muhokamasi ishtirokchilarining o ‘z- 
larini tutishning ichki mohiyatini va ularni boshqalarga nisbatan 
ham o'zlarini tutishlarini hoshiyalaydi, bezaklaydi, xolos.
Davlat ayblovchisining nutqida ham qizg‘in munozaraning 
bo‘lmasligida oddiygina bir sabab mavjud, u ham bo‘lsa, davlat ayb­
lovchisi ayblov nutqini, ya’ni o‘zining muzokara so‘zini barcha 
protsess ishtirokchilaridan, shu jumladan, himoyachidan ham 
aw al birinchi bo‘lib bayon qiladi. Shuning uchun davlat ayblovchisi 
o‘z muzokarasini qilayotganida hali himoyachi tomonidan sudla­
nuvchining xatti-harakatlarini oqlovchi qanday tusmollar, asoslar 
keltirilishini, himoya uchun qanday mulohazalar keltirilishi mum­
kinligi haqida to'liq ma’lumotga ega bo‘lmaydi.
Bunday holda esa, albatta, aynan qaysi masalada munozara qili­
nishi mumkinligini oldindan bilish har qanday yuksak mahoratli 
davlat ayblovchisi uchun ham oson emas. Lekin ushbu holat proku­
rorning o ‘z ayblov nutqini o‘zgartirishga asos bo‘lib xizmat qilmaydi.
302

---

Har qanday holatda ham prokuror davlat ayblovchisi sifatida, 
qonun muhofazasini ta ’minlovchi davlat vakili tariqasida davlat 
nomidan ish ko'radigan mas’ul mansabdor shaxs hisoblanadi. Shu 
o‘rinda yuqorida nomi keltirilgan V.A. Ivanovning asaridagi bir 
fikmi esga olish lozim deb hisoblayman, ya’ni «Davlat ayblovini 
qo'llayotgan prokuror muzokara nutqiga tayyorlanayotganida,