Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

Mahsulot yetkazib berish shartnomasining elementlari. Shartnoma 
taraflari. 
Shartnomada sotuvchi sifatida 
mahsulot yetkazib beruvchi 
namoyon bo'ladi. Mahsulot yetkazib beruvchi - tadbirkorlik faoliyati 
bilan shug'ullanayotgan tovar ishlab chiqaruvchi yoxud tovarlarni sotib 
olib, uni sotib oluvchiga sotuvchi (jismoniy yoki yuridik) shaxs.
Sotib oluvchi 
- faqat tadbirkorlik faoliyatida foydalanish uchun 
yoki shaxsiy, oilaviy maqsadlarda, ro'zg'orda va shunga o'xshash boshqa 
maqsadlarda foydalanish bilan bog'liq bo'lmagan boshqa maqsadlarda 
foydalanish uchun tovar mulk qilib oluvchi shaxs (jismoniy shaxs, yuridik 
shaxs va davlat).
Shartnoma predmeti 
- muomaladan chiqarilmagan har qanday 
ashyolar shartnoma predmeti bo'la oladi. Ular aksariyat hollarda turiga 
xos alomatlari bilan belgilanadi. Ammo qonun xususiy alomatlarga ega 
bo'lgan ashyolarni shartnoma predmeti bo'lishiga to'sqinlik qilmaydi. 
Ko'pincha shartnoma tuzish vaqtida mahsulot yetkazib beruvchi ushbu 
tovarga ega bo'lmaydi.
Fuqarolik Kodeksining 437-moddasida shartnoma predmetini 
mahsulot yetkazib beruvchi ishlab chiqaradigan yoki sotib oladigan tovarlar 
tashkil qilishi aytib o'tilgan. Ammo ushbu qoidaga juda ham jiddiy

---

qaramaslik lozim. Chunki bizga ma’lumki mahsulot yetkazib beruvchiga 
qonunda nazarda tutilgan boshqa yo'llar orqali (mahsulotni qayta ishlash, 
yuridik shaxsni qayta tashkil qilinayotganda huquqiy vorislik asosida va 
boshqalar) ham mulkiy huquqlar o‘tishi mumkin. 
Shuningdek, tovarga 
nisbatan mulkiy (va boshqa ashyoviy) huquqlarga ega bo‘lmagan shaxslar 
ham ushbu shartnomada mahsulot yetkazib beruvchi sifatida qatnashishi 
mumkin. Misol uchun nasiyaga olingan tovarlar oldi-sottisida.
Shartnoma bahosi. 
Shar tnoma bahosiga doir alohida qoida qonunlar 
bilan belgilanmagan. Shartnoma predmeti - tovar bahosini belgilashda 
taraflar erkin bo'lib, shartnoma bahosi taraflar o'zaro kelishuvi asosida, 
tovaming xususiyatidan kelib chiqib belgilanadi. Oldi-sotdi shartnomalariga 
oid um um iy qoidalarga ko‘ra baho shartnomaning muhim belgisi 
hisoblanmaydi. Tovar bahosi taraflar o‘zaro kelishuviga ko‘ra shartnomada 
aniq qiymat misolida ko'rsatilmasligi ham mumkin. Jumladan, tovar 
yetkazilib berilayotgan davrdagi bozor narxini nazarda tutishi mumkin. 
Ammo ayrim turdagi tovarlarning narxlari davlat tomonidan qat’iy 
qilib belgilanib qo'yilishi va tartibga solib turilishi mumkin.