Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

1 "Узбекистан Республ икаси конун хужжатлари туплами", 2005 йил, 7-сон, 
54-модда.
2 "Узбекистон Республикаси конун хужжатлари туплами", 2004 йил, 33-сон, 
373-модда.
3 "Узбекистан Республикаси конун хужжатлари туплами", 2004. 15-сон, 177-модца. 
248

---

tutiladi. O datda bunday xizmatlar hajmi, qiymati va boshqa tavsiflari 
haqidagi kelishuv qurilish pudrati shartnomasida ko'rsatib o'tiladi. Demak, 
pudratchining m ajburiyatlariga obyektni qurib bitkazishgina emas ushbu 
o b y e k td a n m aqsadli foydalanish u c h u n b u y u rtm a c h ig a tex n ik va 
boshqaruv ko'nikmasi va bilimlarini berish m ajburiyati ham kiradi. Pudrat 
sh a rtn o m a s in i tu zish d a 
y u q o rid a k o ‘rs a tib o 'tilg a n ta ra fla rn in g
m ajburiyatlarini kiritish bilan o'z kasbiy faoliyatini am alga oshirishda 
e ’tiborli bo'lish va ishni muvaffaqiyatli amalga oshirish ham da kelgusida 
shartnom a tarafi bilan hamkorlikni yo'lga qo'yishga ko'm ak beradi. 
Qurilish pudrati shartnomasining asosiy huquqiy belgilari: 
birinchidan, 
bu shartnoma sonsensual, y a’ni taraflar o'rtasida o'zaro 
kelishuvga erishilgan va shartnom ada tuzilgan paytdan boshlab taraflarda 
h u q u q va b u rch la rn i v u judg a kelt.iradigan sh a rtn o m a la r g u ru h ig a 
m ansabdir;
ikkinchidan, 
haq baravariga tuziladigan shartnom adir; 
uchinchidan, 
qurilishga oid p u d rat shartnomasi h a r ikki taraf uchun 
ham m u ay yan va burchlar belgilaydigan ikki tom onlam a shartnom a 
hisoblanadi.
Q urilish p u d ra ti sh a rtn o m a si korxonani, binoni, in sh o o tn i b ir 
obyektni qurish yoki qayta qurish, shuningdek, m ontaj, sozlash, ishga 
tushirish va qurilayotgan obyekt bilan bevosita bog'liq bo'lgan boshqa 
ishlarni bajarish haqidagi tuzilishi mumkin.
Pudratchi, odatda tegishli obyektni to'la asosda tarnom lash uchun 
shartnom a tuzadi. Bunga loyihalashtirish, qurish, ekspluatatsiyaga toshirish 
bilan bog'liq bo'lgan boshqa m uhim ishlar, obyektni to'la ekspluatatsiyaga 
topshirish ishlari kiradi. Qurilishi pudrti shartnom asida shartnom a bahosi 
va uni bajarish m uddati muhim aham iyatga ega. S hartnom ada ularning 
ko'rsatilmasligi shartnomaning haqiqiy emasligiga olib keladi. Shuningdek, 
buyurtm achi tomonidan shartnom aning bajarilishi uch u n pudratchiga 
zaru r bo'lgan sharoitlarni berish m ajb u riy ati h am un in g o'ziga xos 
xususiyatidan kelib chiqadi.
S h a rtn o m an in g su b y ek tlari sifatida b u y u rtm a c h i va p u d ra tc h i 
ishtirok etadi. B uyurtm achi sifatida h a r qanday jism oniy v a yuridik 
shaxslar ishtirok etishlari mumkin. Shuningdek, asosiy buyurtm achilar 
te g is h li o b y e k tn in g lozim d a r a ja d a q u rilis h in i, t a ’m ir la n is h in i, 
jihozlanishini ta ’m inlash uchun zaru riy at tug'ilganda o'zining barcha 
huquqlarini boshqa shaxslarga o'tkazishlari mumkin. Buning uchun ular 
m azkur shaxslarga tegishli tarzda vakolat berishlari sh a rt bo'ladi Masalan, 
d a v la t o'z ehtiyo jlari uch u n q u rilad ig an o b y e k tla rn in g belgilangan

---

m uddatda qurib topshirilishi va ekspluatatsiya qiliishini to‘g ‘ri ta ’minlash 
m aqsadida m a ’lum bir vazirlik, agentlik yoki muassasaga o'z vakolatini 
b e rish i m u m k in . B u nday ta rz d a vakolatini o 'tzk azish g a fuqarolik 
huquqining barcha subyektlari ham haqlidirlar.
S h a rtn o m a n in g ikkinchi tom oni hisoblangan p u d ra tc h i sifatida 
bunday harakatlarni amalga oshirish huquqiga tegishli tarzda mutasaddi 
ta sh k ilo tla rd a n m axsus litsenziya olgan, tad b irko rlik faoliyati bilan 
shug'ullanuvchi jismoniy va yuridik shaxslar ishtirok etishlari mumkin. 
Tadbirkorlik faoliyati yuritish uchun ruxsatnoma turlarini qisqartirish 
va ularni berish tartib-qoidalarini soddalashtirish to'g'risida” gi O'zbekiston 
Respublikasi Prezidentining 2005-yil 21-sentabrdagi 186-sonli qarori'ga 
asosan litsenziyalar kam ida 5 yil m uddatga berilishi nazarda tutilgan 
bo'lib, t a ’m irlash qurilish-montaj ishlariga litsenziyani Davlat arxitektura 
va qurilish qo'mitasi tomonidan beriladi.
Shuningdek pudratchilar m axsus uyushm alarga birlashgan holda 
ham m unosabatga kirishishlari mumkin. Masalan O'zbekiston Respublikasi 
Vazirlar M ahkam asining 2004-yil 18-avgustdagi 400-sonli “O'zbekiston 
m ontaj va m axsus qurilish ishlari uyushmasi faoliyatini tashkil etishni 
takom illashtirish to'g'risida”gi qaroriga2 asosan montaj, ixtisoslashtirilgan 
qurilish, sozlash va loyihalashtirish tashkilotlarining, metall konstruksiyalari 
tayyorlovchi sanoat korxonalari va boshqa ishlab chiqarish tuzilmalarining 
O 'z b e k is to n m o n ta j v a m a x s u s q u r ilis h is h la r i u y u s h m a s i 
("O 'zm ontajm axsusqurilish" uyushm asi) tashkil etilgan bo'lib, uning 
tarkibiga 93 - Maxsus trest" OAJ, Qo'qonqurilish" OAJ, A l-m e’mor" 
MCHJ, “Qurilishm ontaj" XF, “Binokor" sanoat-qurilish kompaniyasi" 
MCHJ, “O 'zta’minbutlash" OAJ, “Montajloyiha LTI" MCHJ kabi 41 ta 
qurilish, m ontaj va maxsus qurilish ishlari korxonalari, Sanoat korxonalari 
va tashkilotlari loyihalash tashkilotlari, Ishlab chiqarish-texnik butlash 
korxonalari ixtiyoriy ravishda kirganlar.
S h u n in g d e k , p u d ra tc h i q o n u n yo'l q o 'y g an yoki sh a rtn o m a d a
ko'rsatilgan holatlarda m azkur qurilish obyektini tezroq bitkazib topshiish 
y o k i t a ’m ir la s h m a q s a d id a b o s h q a s h a x s la r b ila n s u b p u d r a t
shartnom alarini tuzishi mumkin.
Bajarilgan ishlarga haq to'lash tartibi va m uddatlari buyurtm achi 
tom onidan qonnun hujjatlarida yoki shartnom da ko'rsatilgan ishlar asosida