Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

1 Гражданское право. 4.2. под.ред. А.П.Сергеева, Ю.К.Толстого. - М.: Проспект. 
2005.-358 6.
2 Гражданское право. -М . Бек. 1993. -264 б., Иоффе О.С. Обязательственное 
право. -М .: Юр.лит. 1975. -488 б.

---

M.LBraginskiy ushbu holat haqida fikr yuritar ekan, turli xil ish va 
xizm atlarga ehtiyojni qondirishning asosiy usuli qullarning h arak ati 
shartnom alam ing bunday birlashuviga asos bo'lgan. A gar ish bajarish 
uchun qul yollangan bo'lsa, ashyolarni ijaraga berish shartnom asi tuzilgan, 
agar ijrochi erkin rim fuqarosi bo'lsa, u holda p u d ra t yoki xizmatlar 
ijarasi shartnomasi tuzilgan. Lekin xizmatlar ijarasi va p u d rat shartnomalari 
bir-biridan ajratilgan. Bular orasidagi farq pudrat shartnom asi bo'yicha 
har doim m a’lum iqtisodiy natija (opus) ga erishilgan, xizm atlar ijarasida 
esa bunday natija kelib chiqmasligi bilan belgilangan1.
S hu n d ay qilib pudratchi ishining bajarilishi m a ’lum bir natijaga 
erishishni ko'zda tutgan. M asalan, ashyolarni ishlab chiqarish, uning 
t a ’m irla n ish i, uning is te ’mol x u su s iy a tla rin in g y a x sh ila n ish i yoki 
o'zgarishi yoxud ijrochidan aniq ashyoviy yoki m oddiy natijani olishga 
yo'nalgan.
Hozirgi kunda pudrat m unosabatlari alohida shartn om a tu ri sifatida 
huquqiy asoslari va nazariy jih atlari yaxshi ishlangan. Bu shartnom a 
alohida shartnom a turi sifatida fuqarolik qonunchiligida m axsus norm alar 
bilan ta rtib g a solinadi. P u d ra t sh a rtn o m a si m u n o sa b a tla ri m axsus 
qonunlar - FKning 37-bobi (P u d rat to'g'risida um um iy qoidalar (631- 
655 m oddalar), m aishiy p u d ra t (656-665 m oddalar), qurilish p u d rati 
(666-685 m o d d a la r), loyiha v a q id ir u v ish la ri p u d r a t i (686-692 
m oddalar), ilmiy-tekshirish, tajriba-konstruktorlik va texnologiya ishlari 
p u d r a t s h a rtn o m a la ri (693-702 m o d d a la r), S h a h a rs o z lik kodeksi 
( m a s a la n , S h K n in g 1 6 -m o d d a s i o b y e k tl a r q u r i l i s h i b o 'y ic h a
pudratchilarning huquqiy holatini belgilab beradi)2, Qurilish sohasidagi 
h u quqb uzarlik uchu n yuridik sh axslarning javobgarligi to'g'risidagi 
qonun3 va boshqa qonunlar bilan tartibg a solinishi bilan birga qonun 
osti hujjatlari asosida ham huquqiy tartib g a solinadi.
Jum ladan, “Kapital qurilishda xo'jalik m unosabatlari mexanizmini 
takomillashtirish chora-tadbirlari to'g'risida”gi O'zbekiston Respublikasi 
Vazirlar Mahkamasining 2003-yil 12-sentabrdagi 395-sonli Qarori, 2003- 
yil 6-m aydagi PF-3240-sonli “K apital qurilishda iqtisodiy islohotlarni 
yanada chuqurlashtirishning asosiy yo'nalishlari to'g'risida”gi4 O'zbekiston 
Respublikasi Prezidenti Farmoni, 2000-yil 13-apreldagi “Kapital qurilishni 
b o sh q arish tuzilm asini y a n ad a q a y ta tash k il e tish c h o ra -ta d b irla ri