Toshkent davlat transport universiteti «transport tizimlari boshqaruvi» fakulteti

TEXNOLOGIK – HISOBLASH QISMI

1. 
   Bekatlar orasidagi va yo’nalish bo’yicha umumiy masofalarni aniqlash
   

Yo’nalish uzunligini o’lchash maqsadida yo’l xo’jaligiva avtosaroy vakillari tarkibida hay’at tuziladi. Hay’at texnik jihatdan soz va tamg’alangan spidometr bilan jihozlangan avtomobilda avtomobil yo’llarida, shuningdek, shaharva posyolkalar ichida bekatlar orasidagi aniq masofalarni o’lchaydi. Bekatlar orasidagi masofa o’ndan bir kilometr aniqlikda o’lchanishi lozim. O’lchash natijalari bo’yicha hay’at dalolatnoma tuzadi (1-jadval).

Avtobuslarning masofalarini o’lchash dalolatnomasi

to’g’riga

№	Bekatlar nomi	Spidometr Ko`rsatgichi	Bekatlar orasidagi masofa
1	Obod turmush QFY	0,00	0
2	Obod turmush	0,30	0,3
3	42-maktab	0,86	0,56
4	MTZ	1,38	0,52
5	Olmazor bekati	1,79	0,41
6	Yoshlik mavzesi	2,37	0,58
7	Nodir ko‘chasi	3,10	0,73
8	O‘rtaovul maxallasi	3,56	0,46
9	Zangiota ziyoratgoxi	4,04	0,48
10	Shifoxona	4,51	0,47
11	A,Navoiy maxallasi	4,95	0,44
12	Majnuntol	5,35	0,4
13	Yo‘l qurilish boshqarmasi	5,92	0,57
14	Jun kanali	6,94	1,02
15	Erkin qo‘rg‘oni	7,90	0,96
16	Pochta	8,60	0,7
17	32-maktab	9,05	0,45
18	Ekspiditsiya	9,62	0,57
19	11-poliklinikasi	10,19	0,57
20	Navoiy maxallasi	10,62	0,43
21	S.Raximov stansiyasi	11,07	0,45
22	4-avtobus saroyi	11,42	0,35
23	Tabassum kafesi	12,03	0,61
24	Janubiy vokzal	13,38	1,35
25	Bog‘iboston ko‘chasi	14,39	1,01
26	Tez yordam markazi	15,02	0,63
27	Jarroxlik markazi	15,67	0,65
28	Chilonzor metrosi	16,35	0,68
29	Mirzo Ulug‘bek metrosi	17,39	1,04
30	Qozirabot maxallasi	17,95	0,56
31	Chilonzor MUM	18,62	0,67
32	Chilonzor mavzesi 3-daxa	19,44	0,82
33	Sut maxsulotlari kombinati	19,92	0,48
34	Kinostudiya	20,20	0,28
35	Charxkomolon ko‘chasi	20,65	0,45
36	Xiva ko‘chasi	21,03	0,38
37	Milliy bog‘ metrosi	21,81	0,78
38	Milliy akademik drama teatri	24,33	2,52
39	Xadra maydoni	24,59	0,26
40	Chorsu savdo markazi	25,12	0,53
41	Chorsu bozori	25,56	0,44
42	Gulobod ko‘chasi	25,83	0,27
43	Umumiy masofasi	25.83

Avtobuslarning masofalarini o’lchash dalolatnomasi
Orqaga

№	Bekatlar nomi	Spidometr Ko`rsatgichi	Bekatlar orasidagi masofa
1	Gulobod ko‘chasi	0,00
2	Chorsu bozori	0,26	0,26
3	Chorsu savdo markazi	0,83	0,57
4	Xadra maydoni	1,28	0,45
5	Rassomchilik kolleji	1,67	0,39
6	Bunyodkor metrosi	2,37	0,70
7	Milliy bog‘ metrosi	3,22	0,85
8	Xiva ko‘chasi	4,08	0,86
9	Charxkomolon ko‘chasi	4,48	0,40
10	Kinostudiya	4,92	0,44
11	Sut maxsulotlari kombinati	5,20	0,28
12	Eski chilonzor	5,53	0,33
13	Chilonzor mavzesi 3-daxa	5,92	0,39
14	Chilonzor MUM	6,49	0,57
15	Qozirobot maxalla	7,34	0,85
16	Mirzo Ulug‘bek metrosi	8,33	0,99
17	Mexr ko‘chasi	8,92	0,59
18	Chilonzor metro	9,35	0,43
19	Jarroxlik markazi	10,05	0,70
20	Tez yordam markazi	10,76	0,71
21	Bog‘ibo‘ston ko‘chasi	11,27	0,51
22	Janubiy vokzal	11,70	0,43
23	Tabassum kafesi	13,12	1,42
24	4-avtobus saroyi	13,79	0,67
25	S.Raximov stansiyasi	14,16	0,37
26	Navoiy maxallasi	14,54	0,38
27	11-poliklinikasi	14,98	0,44
28	Ekspiditsiya	15,56	0,58
29	32-maktab	16,11	0,55
30	Pochta	16,58	0,47
31	Erkin qo‘rg‘oni	17,32	0,74
32	Jun kanali	18,16	0,84
33	Yo‘l qurilish boshqarmasi	19,22	1,06
34	Majnuntol	19,93	0,71
35	A.Navoiy maxallasi	20,27	0,34
36	Shifoxona	20,67	0,40
37	Zangiota ziyoratgoxi	21,06	0,39
38	O‘rtaovul maxallasi	21,51	0,45
39	Yoshlik mavzesi	22,65	1,14
40	Olmazor bekati	23,15	0,50
41	42-maktab	23,82	0,67
42	Obod turmush	24,78	0,96
43	Obod turmush QFY	25,27	0,49
44	Umumiy masofasi, km	25.27

1. 
   Bekatlar orasidagi masofa (peregon uzunligi) spidometr ko’rsatkichi orqali aniqlanadi
   

L_per⁼ SK_p+1–SK_n; km,
42-maktab- Obod turmush=0.86-0.3=0.56 km
32-maktab- Pochta=9.05-8.6=0.45 km
Milliy bog‘ metrosi- Xiva ko‘chasi=21.81-21.03=0.78 km
bu yerda: SK – spidometr ko’rsatkichi, SK_n+1 – navbatdagi punktda spidometr ko’rsatkichi, SK_n – oldingi punktdagi spidometr ko’rsatkichi.
Hisob natijalari 1-jadvalga kiritiladi.

1.1.2. Boshlang’ich punktdan navbatdagi va butun yo’nalish uzunligi bo’yicha masofalar

L =SK_n- SK₁ ; km. ,

Bunyodkor metrosi- Gulobod ko‘chasi=2.37-0.00=2.37 km
Jarroxlik markazi- Gulobod ko‘chasi=15.67-0.00=15.67 km
Yo‘l qurilish boshqarmasi- Gulobod ko‘chasi=19.22-0.00=19.22 km

bu yerda: SK_n – spidometrning n – punktdagi ko’rsatishi,

SK₁ – spidometrning boshlang’ich punktdagi ko’rsatishi
Hisob natijalari 1-jadvalga kiritiladi.


1.2. Harakat, aloqa, reys va aylanma reys vaqtlarini aniqlash
Reys vaqtini aniqlash uchun xronometrik kuzatuvlar o’tkaziladi. Xronometrik kuzatuvlar tadqiq qilinayotgan yo’nalishda qo’llanilishi mumkin bo’lgan eng past texnik-ekspluatatsion ko’rsatkichlar orqali olib boriladi. Xronometrik kuzatuv olib boriladigan avtobus haydovchisi tegishli malakaga ega bo’lishi, o’rganilayotgan yo’nalishni yaxshi bilishi kerak. Xronometrik kuzatuv haftaning xarakterli (ish kunlaridan biri, shanba, yakshanba) kunlari butun ish kuni davomida, yilning har bir mavsumida, shuningdek, transportning ish rejimi va yo’lovchilar oqimi o’zgarganda olib boriladi. Avtobus xronometrajchisining joyi harakat trassasi, chiqish va tushish eshiklari yaxshi ko’rinadigan joyda belgilanadi. Kuzatish yo’nalishning to’xtash bekatlari ko’rsatilgan xaritasiga qayd etiladi va u asosida dalolatnoma tuziladi (2-jadval).
2-jadval
Yo’nalishda xronometrik kuzatuvlarni qayta ishlash xaritasi
To’g’riga

№	Bekatlar nomi	Harakat vaqti	Oraliq bekatlarda to`xtash vaqti	Oxirgi bekatda to`xtash vaqti	Texnik tezlik
1	Obod turmush KFY	0	0	5	36.9
2	Obod turmush	0.48	0,3		36.9
3	42-maktab	0.91	0,5		36.9
4	MTZ	0.84	0,4		36.9
5	Olmazor bekati	0.66	0,6		36.9
6	Yoshlik mavzesi	0.94	0,2		36.9
7	Nodir ko‘chasi	1.18	0,4		36.9
8	O‘rtaovul maxallasi	0.74	0,3		36.9
9	Zangiota ziyoratgoxi	0.78	0,7		36.9
10	Shifoxona	0.76	0,7		36.9
11	A,Navoiy maxallasi	0.71	0,6		36.9
12	Majnuntol	0.65	0,3		36.9
13	Yo‘l qurilish boshqarmasi	0.92	0,4		36.9
14	Jun kanali	1.65	0,4		36.9
15	Erkin qo‘rg‘oni	1.56	0,5		36.9
16	Pochta	1.13	0,6		36.9
17	32-maktab	0.73	0,5		36.9
18	Ekspiditsiya	0.92	0,4		36.9
19	11-poliklinikasi	0.92	0,4		36.9
20	Navoiy maxallasi	0.69	0,5		36.9
21	S.Raximov stansiyasi	0.73	0,6		36.9
22	4-avtobus saroyi	0.56	0,4		36.9
23	Tabassum kafesi	0.99	0,6		36.9
24	Janubiy vokzal	2.19	0,9		36.9
25	Bog‘iboston ko‘chasi	1.64	0,5		36.9
26	Tez yordam markazi	1.02	0,3		36.9
27	Jarroxlik markazi	1.05	0,4		36.9
28	Chilonzor metrosi	1.1	0,8		36.9
29	Mirzo Ulug‘bek metrosi	1.69	0,6		36.9
30	Qozirabot maxallasi	0.91	0,4		36.9
31	Chilonzor MUM	1.08	0,5		36.9
32	Chilonzor mavzesi 3-daxa	1.33	0,5		36.9
33	Sut maxsulotlari kombinati	0.78	0,4		36.9
34	Kinostudiya	0.45	0,4		36.9
35	Charxkomolon ko‘chasi	0.73	0,3		36.9
36	Xiva ko‘chasi	0.61	0,3		36.9
37	Milliy bog‘ metrosi	1.26	0,5		36.9
38	Milliy akademik drama teatri	4.09	0,5		36.9
39	Xadra maydoni	0.42	0,5		36.9
40	Chorsu savdo markazi	0.86	0,8		36.9
41	Chorsu bozori	0.71	0,8		36.9
42	Gulobod ko‘chasi	0.43	0,5		36.9
43	Jami	42	20	5

Orqaga harakatlanish

№	Bekatlar nomi	Harakat vaqti	Oraliq bekatlarda to`xtash vaqti	Oxirgi bekatda to`xtash vaqti	Texnik tezlik
1	Gulobod ko‘chasi	0	0	5	37.43
2	Chorsu bozori	0.41	0,6		37.43
3	Chorsu savdo markazi	0.91	0,6		37.43
4	Xadra maydoni	0.72	0,3		37.43
5	Rassomchilik kolleji	0.62	0,4		37.43
6	Bunyodkor metrosi	1.12	0,6		37.43
7	Milliy bog‘ metrosi	1.36	0,5		37.43
8	Xiva ko‘chasi	1.37	0,5		37.43
9	Charxkomolon ko‘chasi	0.64	0,4		37.43
10	Kinostudiya	0.70	0,6		37.43
11	Sut maxsulotlari kombinati	0.44	0,4		37.43
12	Eski chilonzor	0.53	0,5		37.43
13	Chilonzor mavzesi 3-daxa	0.62	0,4		37.43
14	Chilonzor MUM	0.91	0,3		37.43
15	Qozirobot maxalla	1.36	0,4		37.43
16	Mirzo Ulug‘bek metrosi	1.58	0,6		37.43
17	Mexr ko‘chasi	0.94	0,5		37.43
18	Chilonzor metro	0.68	0,7		37.43
19	Jarroxlik markazi	1.12	0,5		37.43
20	Tez yordam markazi	1.13	0,5		37.43
21	Bog‘ibo‘ston ko‘chasi	0.81	0,6		37.43
22	Janubiy vokzal	0.68	0,4		37.43
23	Tabassum kafesi	2.27	0,5		37.43
24	4-avtobus saroyi	1.07	0,3		37.43
25	S.Raximov stansiyasi	0.59	0,5		37.43
26	Navoiy maxallasi	0.6	0,5		37.43
27	11-poliklinikasi	0.7	0,4		37.43
28	Ekspiditsiya	0.92	0,7		37.43
29	32-maktab	0.88	0,5		37.43
30	Pochta	0.75	0,3		37.43
31	Erkin qo‘rg‘oni	1.18	0,4		37.43
32	Jun kanali	1.34	0,4		37.43
33	Yo‘l qurilish boshqarmasi	1.69	0,5		37.43
34	Majnuntol	1.13	0,5		37.43
35	A.Navoiy maxallasi	0.54	0,6		37.43
36	Shifoxona	0.64	0,4		37.43
37	Zangiota ziyoratgoxi	0.62	0,6		37.43
38	O‘rtaovul maxallasi	0.72	0,7		37.43
39	Yoshlik mavzesi	1.82	0,5		37.43
40	Olmazor bekati	0.8	0,4		37.43
41	42-maktab	1.07	0,5		37.43
42	Obod turmush	1.53	0,6		37.43
43	Obod turmush QFY	0.78	0,5		37.43
44	Jami	40.5	20.5	5

1.2.1. Harakat vaqti

Avtobuslar harakat vaqtini aniqlash uchun xronometrik kuzatuvlarni qayta ishlash xaritasidan foydalaniladi (2-jadval). Reys davomida yo’nalishdagi harakat vaqti har bir peregondagi harakat vaqtlari yig’indisi orqali hisoblanadi.

t_h = ∑tꞌ_h; min.

t_h^t=0+0.48+0.91+0.84+0.66+0.94+1.18+0.74+0.78+0.76+0.71+0.65+0.92+1.65+1.56+1.13+0.73+0.92+0.92+0.69+0.73+0.56+0.99+2.19+1.64+1.02+1.05+1.1+1.69+0.91+1.08+1.33+0.78+0.45+0.73+0.61+1.26++4.09+0.42+0.86+0.71+0.43=42 min
t^o_h =∑tꞌ_h
t_h^o=0+0.41+0.91+0.72+0.62+1.12+1.36+1.37+0.64+0.70+0.44+0.53+0.62+0.91+1.36+1.58+0.94+0.68+1.12+1.13+0.81+0.68+2.27+1.07+0.59+0.6+0.7+0.92+0.88+0.75+1.18+1.34+1.69+1.13+0.54+0.64+0.62+0.72+1.82+0.8+1.07+1.53+0.78 =40.5min
bu yerda: tꞌ - bir peregondagi harakat vaqti, min.,
n – yo’nalishdagi peregonlar soni.
1.2.2. Reys davomida oraliq punktlarda to’xtash vaqti.
Reys davomidagi oraliq punktlarda to’xtash vaqti har bir alohida olingan bekatlarda to’xtash vaqtlari yig’indisidan iborat:

t_ob = ∑tꞌ_ob; min.

t_ob^t=0+0,3+0,5+0,4+0,6+0,2+0,4+0,3+0,7+0,7+0,6+0,3+0,4+0,4+0,5+0,6+0,5+0,4+0,4+0,5+0,6+0,4+0,6+0,9+0,5+0,3+0,4+0,8+0,6+0,4+0,5+0,5+0,4+0,4+0,3+0,3+0,5+0,5+0,5+0,8+0,8+0,5=20 min
t_ob^o=0+0,6+0,6+0,3+0,4+0,6+0,5+0,5+0,4+0,6+0,4+0,5+0,4+0,3+0,4+0,6+0,5
+0,7+0,5+0,5+0,6+0,4+0,5+0,3+0,5+0,5+0,4+0,7+0,5+0,3+0,4+0,4+0,5+0,5+0,6+0,4+0,6+0,7+0,5+0,4+0,5+0,6+0,5=20.5 min

bu yerda: tꞌ - oraliq punktlarda to’xtash vaqti, min.;

k – oraliq bekatlar soni.
1.2.3. Aloqa vaqti
Aloqa vaqti – bu bir so’nggi bekatdan jo’nash vaqtidan ikkinchi so’nggi bekatga yetib kelish vaqti bo’lib, u harakat vaqti va oraliq bekatlarda to’xtash vaqtini o’z ichiga oladi:
t_a = t_h+ t_ob; min.
t_a =42+20=62 min
t_a =40.5+20.5=61 min
1.2.4. Reys vaqti
Reys vaqti – yo’nalish bo’yicha avtobusning bir so’nggi bekatdan ikkinchi so’nggi bekatga yetib kelish vaqti bo’lib, u harakat, oraliq bekatlarda to’xtashva bir so’nggi bekatda to’xtab turish vaqtlarini o’zichiga oladi:
t_r= t_h+ t_ob+ t_ox ; min.
t_r=42+20+5=67; min.

t_r=40.5+20.5+5=66; min.

1.2.5. Avtobusning bir aylanish vaqti
Avtobusning bir aylanish vaqti har ikki yo’nalish bo’yicha reys vaqtlari yig’indisidan iborat:
t_ayl= t_r^to’g+ t_r^or; s
t_ayl=67+66=133 min; 2.21 soat.