Тошкент давлат транспорт университети автомобиль транспорти мухандислиги факультети

Yetaklovchi g‘ildirakka olib kelingan quvvat

Hisoblangan ning qiymatlarini formulaga qo‘yib ning oraliq qiymatlarini hisoblaymiz.

Yo‘lning umumiy qarshiligini yengish uchun sarf bo‘ladigan quvvat

bu yerda: maksimal tezlikdagi yo‘lning umumiy qarshilik koeffitsienti.

Oxirgi uzatmaning tezliklarini formulaga qo‘yib va ni qiyma-tini hisoblaymiz.

Havo qarshiligini yengish uchun sarf bo‘ladigan quvvat -

Bu quvvat quyidagicha aniqlanadi:

N_v = k F V_a³ /1000 , kVt

Hisoblangan qiymatlar bo‘yicha quvvat balansi grafigini quramiz (3-grafik).

Avtomobilning yonilg‘i tejamkorlik xarakteristikasi.

Yonilg‘i tejamkorlik xarakteristika deb har xil yo‘l sharoitda (ya’ni o‘zgarganda) soatiga sarflangan yonilg‘i va tezlik orasidagi bog‘lanish grafigiga aytiladi.

Kurs ishida yonilg‘i tejamkorlik xarakteristika grafigi berilgan avtomobilning to‘g‘ri uzatmasi uchun hisoblanadi va quriladi.



,
bu yerda: maksimal quvvatga to‘g‘ri keluvchi dvigatelning solishtirma yonilg‘i sarfi,

g/kvt.soat; karbyurator dvigatellar uchun 300...340 g/kvt.soat;

dizel dvigatellari uchun 200...260 g/kvt.soat;

tirsakli valning burchak tezligi bilan solishtirma yonilg‘i sarfi orasidagi bog‘lanish koeffitsienti.



qiymatlari jadvaldan olinadi. nisbatni 0,1, 0,2...1 gacha olib ( nisbatning qiymatlari 1-bo‘limda hisoblangan) ni qiy-matlarini hisoblaymiz.

dvigatel quvvatlarini ishlatish darajasi bilan solishtirma yonilg‘i sarfi orasidagi bog‘lanish koeffitsienti.



koeffitsientlar jadvaldan olinadi.

Двигател тури
Бензинли	0,593	-0,85	1,257	2,91	-4,65	2,74
Дизель	0,5	0,58	1,08	1,65	-2,3	1,66

Dvigatel quvvatidan foydalanish darajasi U quyidagicha aniqlanadi.

2.5.Punktida hisoblangan va larni o‘rniga qo‘yib U ning qiymatlarini hisoblaymiz.

yonilg‘ining solishtirma og‘irligi;

benzin uchun - 0,75g/sm³

dizel yoqilg‘isi uchun - 0,82g/sm³

Transmissiyaning f.i.k. (I bo‘limda qabul qilingan).

Xulosa
Ushbu kurs ishida Chevrolet Lasetti avtomobilining tortish tezlik xususiyati taxlil qilindi. Ushbu kurs ishidan olingan xulosalar quyidagicha:

Avtomobilning tortish xususiyati deganda uning yuk va yo’lovchilarni eng katta o’rtacha tezlik bilan manzilga yetkazish tushuniladi.

Qanchalik avtomobilning tortish xususiyati yaxshi bo’lsa u yuk va yo’lovchilarni manzilga kam vaqt sarf qilgan holda yetkazadi. Demak samaradorligi yuqori bo’ladi.

Avtomobilning tortish tavsifi deganda tortish kuchining tezlikka bog’liq qurilgan grafigiga aytiladi. Ushbu grafik burovchi momentning va tezlikning tirsakli val burchak tezligining bir nechta qiymati uchun hisoblanadi. Grafikdagi egri chiziqlar soni uzatmalar qutisining pog’onalar soniga teng bo’ladi.Egri chiziqlar har bir pog’ona uchun masshtabda quriladi. So’ngra ushbu grafikka yo’lning va havoning qarshilik kuchlari ham joylashtiriladi. Maksimal tezlikda tortish kuchi qarshilik kuchlariga teng bo’ladi, ya'ni tortish balansi vujudga keladi. Demak avtomobilning tezligi bu tezlikdan orta olmaydi, chunki ortiqcha tortish kuchi yo’q, hammasi sarf qilib bo’lindi.

Фойдаланилган адабиётлар

1. 
   А.Мухитдинов ва бошқ. Автомобиллар. Конструкция асослари. “Истиқлол нури” нашриёти. Т.: 2015, 332 б.
   
2. 
   A.Muxitdinov va boshq. Transport vositalarining tuzilishi. Design of vehicles.- Т.: “Та’lim”nashriyoti, 2014. 160 b.
   
3. 
   Muхitdinоv А.А., Abduazizov T.A., Usmоnоv S.A., Аdilоv О.К., Хudоyorоv SH.T., Islomov SH. E. Аvtоmоbilning eкspluаtаsiyaviy хususiyatlаr nаzаriyasi. – Т., ТАЙИ, 2013. – 148 б.
   
4. 
   Иванов А.М., А.Н.Нарбут, А.С.Паршин и др. Автомобили: Теория эксплуатационных свойств. – М.: «Академия», 2013. – 176 с.
   
5. 
   Вахламов В.К. Техника автомобильного транспорта: Подвижной состав и эксплуатационные свойства. – М. «Академия», 2005. – 528 с.
   
6. 
   “Транспорт воситаларининг тузилиши ва назарияси” фанидан бажариладиган курс ишига услубий қўлланма. – Т.: ТАЙЛҚЭИ, 2019. – 20 б.