Тошкент давлат транспорт университети автомобиль транспорти мухандислиги факультети

Avtomobilning oldi yuzasini hisoblash.

Avtomobilning old yuzasi quyidagi formula bo‘yicha hisoblanadi:

Yengil avtomobillari uchun



Havoning qarshilik koeffitsienti

Avtomobilni loyihalash davrida foydalanish uchun xar xil tipdagi avto-mobillar havo qarshilik koeffitsientining havo hujum burchagi 0⁰ ga teng vaqtdagi qiymatlari 6 – jadvalda keltirilgan.

Tar Tip	Avtomobil tipi
1.	Yengil avtomobillar	0,2 ....0,35
2	Avtobuslar Kapotli komponovka Vagon tipidagi Komponovka	0,45 ....0,55 0,35 ....0,45
3	Yuk avtomobillari Bortli Furgon tipidagi kuzovlar	0,5 ....0,7 0,5 ....0,6
4	Avtosisterna	0,55 ....0,65
5	Avtopoezdlar	0,85 ....0,95
6	Poyga avtomobillar	0,15 ....0,2

Yuk avtomobili va avtopoezd uchun havo qarshiligi koeffitsienti

№	Yuk avtomobili va avtopoezd komponovkasi
1.	Kabinasi dvigatelning orqasiga o‘rnatilgan komponovkali va ustida teng yopilmagan bortli platformaga ega.	0,75 ....0,78
2	Kabinasi dvigatelning ustiga, o‘rnatilgan komponovkali va ustida teng yopilmagan bortli platformaga ega.	0,75 ....0,86
3	Kabinasi dvigatelning ustiga, o‘rnatilgan komponovkali tortuvchi avtomobil va ustida teng yopilmagan bortli platformadan iborat avtopoezd.	0,95
4	Kabinasi dvigatelning ustiga, o‘rnatilgan komponovkali tortuvchi avtomobil va ustida teng yopilgan yarim pritsepdan iborat egarli avtopoezd.	0,77 ...1

Avtomobilning tortish balansi grafigi.

Avtomobilning tortish balansi deb, tortish kuchining avtomobil harakatiga qarshilik kuchlari bo‘yicha taqsimlanishiga aytiladi:

bu yerda: yo‘lning umumiy qarshilik kuchi.

inersiya kuchi.

Bu avtomobilning harakat davridagi differensial tenglamasi bo‘lib, uni to‘g‘ridan-to‘g‘ri echib bo‘lmaydi, chunki bu tenglama chiziqli differensial teng-lama emas. Shuning uchun bu tenglamani grafik usulida, ya’ni tortish balansi grafigi orqali echamiz. Tenglamani echish jarayonida avtomobil tezligi deb qabul qilib, tezlanish esa nolga teng. Tortish balansi grafigini qurish uchun rahbar tomonidan qiyalik burchagi  va g‘ildirashga qarshilik ko-effitsienti beriladi.

Yo‘lning umumiy qarshilik kuchi -


bu yerda: maksimal tezlikdagi yo‘lning umumiy qarshilik koeffitsienti.


Maksimal tezlikdagi ni qiymatini qo‘yib, yo‘lning umumiy qarshi-lik kuchini hisoblaymiz va uni tezlikka bog‘lab, tortish tavsifi grafigiga qo‘yamiz.

Oxirgi pog‘onada hisoblangan Р_ va Р_v ning qiymatlarini bir biriga qo‘shib, olingan natijani grafikka masshtabda qo‘yamiz. (2-grafik). Qarshilik kuchlarining yig‘indisini egri chiziq bilan kesishgan nuqtasi shu berilgan yo‘l sharoiti uchun maksimal tezlik bo‘ladi (chizmada A nuqta).

Avtomobilning quvvat balansi

Avtomobilning quvvat balansi tenglamasi quyidagi ko‘rinishga ega:

bu yerda: yetaklovchi g‘ildirakka olib kelingan quvvat;

yo‘lining umumiy qarshiligini yengish uchun sarflangan quvvat;

havo qarshiligini yengish uchun sarf bo‘ladigan quvvat;

inersiya kuchini yengish uchun sarf bo‘ladigan quvvat.