Toshkent Davlat Texnika Unversiteti Mashinasozlik fakulteti 96-20 guruh talabasi Ma`rufjonov Umidjon Materialshunoslik va kmt fanidan mustaqil ishi

Toshkent Davlat Texnika Unversiteti Mashinasozlik fakulteti 96-20 guruh talabasi Ma`rufjonov Umidjon Materialshunoslik va KMT fanidan mustaqil ishi

Fan o’qtuvchisi: To’xtasheva M.N.

Qoliplar xili, ularni tayyorlashda foydalaniladigan texnologik moslamalar va asboblar

Reja:

1.Qolip va ularning xillari

2. Qolip va sterjen materiallariga qo‘yiluvchi talablar

3. Qoliplar tayyorlashda foydalaniladigan texnologik

moslama va asboblar

Qolip va ularning xillari

Quymalar olish uchun suyultirilgan metall, quymani

tashqi shakliga va o‘lchamlariga yaqin qilib tayyorlangan qolipga quyish kanallar tizimi orqali kiritiladi.

Olinuvchi quymaning materiali, shakli, o‘lcham-lari, seriyasi va boshqa ko‘rsatkichlariga qarab qoliplar turli materiallardan tayyorlanadi. Masalan, cho‘yan va po‘lat quymalar uchun qolip materialining 80% ga yaqini qum va

gillardan iborat bo‘ladi. Qoliplar ish muddatiga ko‘ra bir marta, bir necha marta(muvaqqat) va ko‘plab quymalar olishga yaroqli xillarga

ajratiladi.

Bir marta quyma olishga yaroqli qoliplar asosi kvars qumi, gil va tegishli xossalarga erishish uchun qo‘shiladigan materiallar (masalan, grafit, kvars kukuni, yog‘och qipig‘i, mazut va boshqalar) suv bilan qorishtirib tayyorlansa, muvaqqat qoliplar yuqori temperaturaga chidamli materiallar
(shamot, magnezit, asbest va boshqalar) kukunlarini gil bilan qorishtirib tayyorlanadi. Doimiy qoliplar esa cho‘yan, po‘lat,ba’zan esa mis hamda alyuminiy qotish-malaridan tayyorlanadi.
Bir marta quyma olishga yaroqli qoliplarni esa nam va quritilgan xillarga ham ajratiladi.
Nam qoliplar. Bu qoliplar qum va gillardan tayyorlanib, ularning tarkibida 10–12% gacha gil bo‘ladi. Nam qoliplar yuqori plastiklikka ega bo‘lib, ulardan quymalar oson ajraladi. Bunday materialdan qolip tayyorlash birmuncha oson bo‘lib, narxi ham arzondir. Nam qoliplarning asosiy kamchiligi mustahkamligining pastligidir. Shu sababli nam qoliplardan mayda va o‘rtacha quymalar olishdaginafoydalaniladi.