Тошкент давлат техника университети энергетика факултети

3. Пўлат эритиш мартен печи.
Пўлат эритиш мартен печи 4- ва 5- расмда кўрсатилган. Эритмокчи бўлган шихта печга ишчи деразаси орқали юборилади. Ишчи бўшлиғи ванна кўринишида бўлиб, унинг пастки қисмида тешикчаси бор, ва бу ердан эриган пўлат ковишга тушади.
Эриган пўлат ҳарорати катта бўлиб ( t’’_M = 1550-1650⁰C) ва аланганинг шихтага интенсив иссиқлик узатиши учун печда жуда юқори ҳароратли аланга ташкил қилиш керак (t_Ф = 1850-1900⁰C). Печнинг ишчи бўшлиғидан тутун гази 1750-1850⁰С ҳароратда чиқади. Печда бундай юқори ҳароратни ҳосил қилиш учун ҳавони ва газни ҳароратгача қиздириш керак, ҳавони 1000 -1200⁰С га, газни эса 900-1000⁰Сқиздириш керак. Ҳаво ва газни юқори ҳароратгача қиздириш, хозирги вақтда регенераторда амалга оширилади. Регенератор печнинг тагига жойлашган бўлиб, у эриш бўшлиғи билан вертикал канал ва ёниш қурилмаси орқали уланади.

4-Расм. Пўлат эритиш мартен печининг схемаси.


Ёниш қурилмасида газ регенераторида қиздирилган газсимон ёқилғи ва ҳаво регенераторида қиздирилган ҳаво аралаштирилиб ёқилади ва аланга печнинг ваннасига қараб харакатланади ва бу ерда шихтани эриши ҳосил бўлади. Хозирги вақтда мартен печларида табий газдан фойдаланади, чунки бунинг ёнишида сажали углерод ҳосил бўлмайди. Аланга нурланишининг зичлиги Е_Ф, аланганинг қоралик даражаси Е_Ф ва унинг абсалют ҳароратининг тўртинчи даражасига Т_Ф тенг
Е_Ф = С₀  10 ^-8Е_ФТ_Ф⁴

5-Расм. Пўлат эритиш мартен печи.

1-каллакнинг юқори қисми; 2- асосий каллак; 3- ишчи бўшлиғ; 4- кессонли сопло; 5- ванна; 6- ағдариш ойналари; 7- вертикал хаво тошқол йўлаги; 11- хаво регенератори; 12- газ регенератори.
Регенератордан чиқаётган газ ҳарорати (500-700⁰С), шунинг учун чиқаётган газдан тўлик фойдаланиш учун буғ-қозон утилизатор ўрнатилади. Ҳозирги вақтда печнинг металл қисмларини совитиш учун буғланиб совитиш қурилмасидан фойдаланмоқда. Ҳар бир совиш элементи буғланиш юзасидан иборат бўлган буғ иситишга ёки энергетик мақсадга ишлатилади. Бу йўл билан ишлайдиган печларнинг энергетик физик 50-60% ташкил қилади.