Тошкент давлат техника университети энергетика факултети

4. Назорат саволлари:

1. Иссиқликни ишлатиш қурилмасининг ишлаш принципини тушунтириб беринг.

2. Саноатда печларнинг классификацияларини айтиб беринг.
3. Саноат печларининг принципиал схемасини тушунтириб беринг.
МАЪРУЗА 3.
ТУНЕЛЛИ ПЕЧЛАР.


Режа:


1. Қурилиш материалларини пиширишнинг технологик жараёнлари.
2. Камерали қиздириш печи.
3. Пўлат эритиш мартен печи.
4. Назорат саволлари.
1. Қурилиш материалларини пиширишнинг технологик жараёнлари.
Цемент, оҳак материаллар, ҳом ғиштлар, ўтга чидамили шамот, магнезит, фарфор ва бошқа ҳом ашёлар - юқори ҳароратда қиздирилади, качонки пишиш жараёни бўлганидан кейин эса ҳаво билан совитилади. Қиздириш ва совитиш ҳом ашёнинг турига қараб маълум режимда амалга оширилади.
Тунелли печ тўхтовсиз харакатланувчи агрегат бўлиб, регенератив ёки рекуператив кўринишдаги қурилма эмас. Тунелли печнинг схемаси 2- расмда кўрсатилган. Печ узун (80-120м) тунелдан ташкил топган бўлиб ишлов берувчи хом ашёлар жойлашган вагонли поездлар ҳаракат қилади. Металдан иборат вагонеткалар ўтга чидамлива изоляцияли ғиштлар билан қопланган. Вагонеткалар вақти-вақти билан итаргичлар билан ҳаракатга келтрилади. Печ узунлиги бўйича қиздириш зонасига, юқори ҳароратли зонага ва совитиш зонасига бўлинади.
Ёнилғи ўтхонада ёқилади, унга керакли ҳаво совитиш зонасидан келтирилади, бу ерда ҳаво ҳом ашёни совитиш ҳисобига қиздирилади.
Ёниш маҳсулоти ўтхонадан тунелнинг ишчи бўшлиғига ўтади, хом ашё билан биргаликда аста секин ўзини иссиқлигини бериб харакатланади. Тутун иссиқлигининг ишлатилиш даражаси, қиздириш зонасининг узунлигига ва газнинг ҳом ашёга иссиқлик бериш интенсивлигига боғлиқ.
Тунелли печнинг принципиал схемаси кўп талабаларни кониктиради ва шу принципда ишловчи камерали печга нисбатан 1,5-2 баробар кам миқдорда ёқилғи сарфлайди.
2. Камерали қиздириш печи.
Камерали печ саноатда кўп таркалган бўлиб, бу печда бир турдаги жисмни тўхтовсиз оқимда характерланиб бўлмайди ёки ташкил қилиш мумкин.

3- расм. Печнинг пастки қисмининг марказига ёқиш қурилмаси жойлаштирилган рекуператив ҳовузнинг схемаси.

1 - ишчи бўшлиғи; 2 - печнинг қопқоғи; 3 - қопқоғи харакатлантирувчи кран; 4 - газ ёқиш қурилмаси; 5 - тутун чикиш қувури; 6 - керамик рекуператор.
Материал ёки бир турдаги жисмларни тўхтовсиз оқимда харакатланишини ташкил қилиш ёки умуман харакатлантириб бўлмайдиган қиздириш камерали печда хажми бўйича ҳарорат тенг таркалади, шунинг учун бу печ йирик пўлат куймаларни қиздириш ҳамда эритишда ишлатилади. Камерали печнинг тузилиши рекуператив ҳовиз бўлиб, унинг пастки қисмининг ўртасига ёқиш қурилмасига ўрнатилган (3- расм).
Бу ҳовузлар бир группа бирлашади ва жисмнинг кўринишини ўзгартириш учун хизмат қилади. Қуйма кран ёрдамида печнинг ишчи бўшлиғига жойлаштирилади ва қиздирилади. Газ ёқиш қурилмаига совук ҳолатда берилади, лекин ҳаво рекуператорда 600-800⁰С қиздирилиб узатилади. Печнинг ишчи бўшлиғида ёқиш қурилмасидан чиқаётган тутун гази ҳамма тенг бўлинади, бу эса куймани текис қизишини таъминлайди.