Тошкент давлат техника университети электроника ва автоматика факултети электрон аппаратларни ишлаб чиқариш йўналиши

Қандай ўзгаради?
Биринчидан, аналог сигналнинг рақамли ва аксинча одатий конверсиясининг диаграммасини кўриб чиқинг. Кейинчалик биз унга қайтамиз.
Аслида, бу икки асосий босқичдан иборат бўлган мураккаб жараён:
1. Сигналнинг дискретизатсияси.
2. Даражага қараб квантлаш.
Сигналнинг дискретатсияси бу сигнал ўлчанадиган вақт оралиғини аниқлашдир. Ушбу бўшлиқлар қанчалик қисқа бўлса, ўлчов аниқроқ бўлади. Намуна олиш даври (Т) - бу маълумотларни ўқишни бошидан охиригача бўлган вақт давомийлиги. Танлаш даражаси (ф) қуйидагилардан иборат:
Сигнални ўқиб бўлгач, у қайта ишланади ва хотирада сақланади.
Аниқланишича, сигналнинг ўқилиши ўқилган ва қайта ишланган вақт давомида у ўзгариши мумкин, шунинг учун ўлчанган қиймат бузилади. Бундай Котелников теоремаси мавжуд ва ундан қуйидаги қоида келиб чиқади:
Намуна олиш частотаси танланган сигнал частотасидан камида 2 баравар кўп бўлиши керак.
Бу теоремадан парча билан Википедиядан олинган скриншот.
Рақамни аниқлаш учун даража бўйича квантлаш зарур. Квант - бу ўртача ўлчов қийматларининг маълум бир диапазони, ўртача маълум бир рақамгача камайтирилган.
Булар Х1 дан Х2 гача бўлган сигналлар, шартли равишда Хй қийматига тенглаштирилади. Бу кўрсатгич метрининг бўлиниш нархига ўхшайди. Ўқиш пайтида сиз кўпинча уларни асбобнинг шкаласи бўйича энг яқин белги билан тенглаштирасиз.
Шундай қилиб, даража бўйича квантлаш билан қанча кўп квант бўлса, аниқроқ ўлчовлар ва ўнлик касрларнинг сони кўпроқ бўлиши мумкин (юзинчи, мингинчи ва ҳоказо).
Аниқроқ айтганда, ўнлик сонлар сони АДC қарори билан аниқланади.

1.5-расм.
Расмда бир бит маълумот ёрдамида сигнални квантлаш жараёни кўрсатилган, юқорида айтиб ўтганимдек, маълум чегарадан ошиб кетганда, юқори даражадаги қиймат қабул қилинади.
Ўнг томонда сигнални миқдорий аниқлаш ва иккита маълумотлар бити шаклида ёзув мавжуд. Кўриб турганингиздек, ушбу сигнал бўлими аллақачон тўртта қийматга бўлинган. Натижада, силлиқ аналог сигнал рақамли "қадам" сигналига айланди.
Квантлаш даражаси сони қуйидаги формула бўйича аниқланади.
Бу эрда н - битлар сони, Н - квантлаш даражаси.
Катта миқдордаги квантга бўлинадиган сигналга мисол:

1.6-расм.
Бу шуни аниқ кўрсатадики, сигнал қийматлари қанчалик кўп олинса (намуна олиш частотаси қанчалик баланд бўлса), у аниқроқ ўлчанади.

1.7-расм.
Ушбу расмда аналог сигналнинг рақамли шаклга айлантирилиши кўрсатилган ва ординат ўқининг чап томонида (вертикал ўқ) 8 битли рақамли ёзув мавжуд.