|
Аналог сигналлар
Электр тасвирида, аналог ном, унинг номига кўра ҳақиқий қийматнинг аналогидир. Масалан, сиз доимий равишда, ҳаётингиз давомида атроф-муҳит ҳароратини сезасиз. Танаффуслар йўқ. Шу билан бирга, сиз нафақат икки даражали "иссиқ" ва "совуқ" ҳис қиласиз, балки бу қийматни тавсифловчи чексиз ҳислар ҳам мавжуд.
Бир киши учун "совуқ" ҳар хил бўлиши мумкин, бу кузнинг совуқлиги ва қишнинг совуқлиги, энгил совуқлар, лекин ҳар доим ҳам "совуқ" салбий ҳарорат эмас, худди "илиқ" ҳар доим ҳам ижобий ҳарорат эмас.
1.1-расм.
Бундан келиб чиқадики, аналог сигнал икки хусусиятга эга:
1. Ўз вақтида узлуксизлик.
2. Сигнал қийматлари сони чексизликка, яъни Аналог сигнал аниқ қисмларга бўлиниши ёки ўлчовни муайян қисмларга бўлиш орқали созланиши мумкин эмас. Ўлчаш усуллари - ўлчов бирлигига асосланади ва уларнинг аниқлиги фақат ўлчовни тақсимлаш нархига боғлиқ бўлади, қанчалик кичик бўлса, ўлчов аниқроқ бўлади.
Дискрет сигналлар
Дискрет сигналлар - бу ҳисоботлар кетма-кетлиги ёки ҳар қандай катталикни ўлчаш сигналлари. Бундай сигналларни ўлчаш доимий эмас, балки даврийдир.
Мен тушунтиришга ҳаракат қиламан. Агар бирон бир жойда термометрни ўрнатган бўлсангиз, у аналог қийматни ўлчайди - бу юқоридагилардан келиб чиқади. Аммо сиз, аслида унинг гувоҳлигига эргашиб, аниқ маълумотларга эга бўласиз. Дискрет алоҳида деган маънони англатади.
Масалан, сиз уйғонганингизда термометрнинг неча даражага эга эканлигини билиб олдингиз, кейинги сафар тушда термометрга, учинчи марта эса кечқурун кўрдингиз. Ҳароратнинг қанчалик тез ўзгарганини билмаяпсизми ёки кескин сакраш билан, сиз ўша пайтдаги маълумотларни фақат сиз кўрган вақтдагина биласиз.
Рақамли сигналлар
Бу даражалар тўплами, 1 ва 0 турлари, юқори ва паст, йўқми ёки йўқ. Рақамли шаклда маълумотни акс эттириш чуқурлиги рақамли қурилманинг (мантиқий тўплам, микроконтролатор, протсессор ва ҳоказо) бит чуқурлиги билан чекланган, бу Боолеан маълумотларини сақлаш учун жуда мос эканлиги аён бўлди. Масалан, "Кун" ва "Кеча" каби маълумотларни сақлаш учун қуйидагиларни келтириш мумкин, 1 бит маълумот этарли.
Бит- бу рақамли шаклда маълумотларнинг минимал миқдори, у фақат икки хил қийматларни сақлаши мумкин: 1 (мантиқий бирлик, юқори даража) ёки 0 (мантиқий нол, паст даража).
Електроникада озгина маълумот паст кучланиш даражаси (0 га яқин) ва юқори кучланиш даражаси кўринишида (маълум бир қурилмага қараб, одатда маълум рақамли тугуннинг таъминот кучланишига тўғри келади, одатда қийматлар 1,7,3,3,3,5В, 15В).
1.2-расм.
Қабул қилинган паст ва юқори даражалар орасидаги барча оралиқ қийматлар ўтиш даври бўлиб, контактларнинг занглашига боғлиқ равишда маълум бир қийматга эга бўлмаслиги мумкин, иккала қурилманинг ҳам, микроконтролöрüн (ёки бошқа ҳар қандай рақамли қурилманинг) ички палласида ҳар хил ўтиш даражаси бўлиши мумкин, масалан, 5 -толиш мантиғи, 0 дан 0.8В гача бўлган кучланиш қийматлари нолга тенг, 2В дан 5В гача бирлик сифатида олиниши мумкин, 0.8 дан 2В гача бўлган бўшлиқ аниқланмаган зонадир, аслида бу нолни бирликдан ажратишга ёрдам беради.
Сизга қанча аниқ ва сиғимли қийматларни сақлашингиз керак бўлса, шунча кўп нарсалар керак, биз куннинг тўртта қийматини рақамли дисплейли жадвал жадвалини келтирамиз:
Кечаси - тонг - кун - оқшом
Бунинг учун бизга 2 бит керак бўлади:
Умумий ҳолда, аналог-рақамли конверсия бу жисмоний миқдорни рақамли қийматга айлантириш жараёни. Соний қиймат бу ишлов бериш мосламаси томонидан қабул қилинган бирликлар ва нолларнинг тўплами.
Бундай трансформатсия рақамли технологияларнинг атроф-муҳит билан ўзаро таъсири учун зарурдир.
Аналог электр узатиш кириш сигналини ўз шаклида такрорлаганлиги сабабли уни рақамли равишда “мавжуд бўлганидек” қайд қилиб бўлмайди, чунки у чексиз кўп сонларга эга. Бунга мисол - овоз ёзиш жараёни. У асл шаклида қуйидагича кўринади:
1.3-расм.
Бу ҳар хил частотадаги тўлқинлар йиғиндисидир. Частоталарда парчаланиб кетганда (қўшимча маълумот учун, Фуре трансформатсиясига қаранг), бирон бир тарзда ёки бошқа тарзда, шунга ўхшаш расмга яқинлашиш мумкин:
1.4-расм.
Энди буни "111100101010100" турдаги тўплам шаклида тақдим этишга ҳаракат қилинг, бу жуда қийин, шундай эмасми?
Аналог миқдорни рақамли қийматга айлантиришнинг яна бир мисоли бу ўлчовдир: электрон термометрлар, волтметр, амперметр ва бошқа ўлчаш асбоблари аналог қийматлар билан ўзаро таъсир қилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
