|
Mavzu:Bemorlarni ovqatlantirish Tayyorladi:Turg’unov D. Qabul qildi:Axmadaliyeva D. Reja: - 1)Oziqlanish bu-
- 2)Ovqatlanish piramidasi
- 3)Bemorlarni ovqatlanishi
- 4) Muvozanatlashgan oziqlanish formulasi
- 5)Dieta haqida tushuncha
Oziqlanish bu- Oziqlanish - bu organizm o'z hayotini ta'minlash uchun oziq-ovqatdan foydalanadigan biokimyoviy va fiziologik jarayon. U yutish, so'rilish, assimilyatsiya, biosintez, katabolizm va ajralib chiqishni o'z ichiga oladi. Oziqlanishning fiziologik jarayonini o'rganadigan fan ovqatlanish fani (shuningdek, ovqatlanish fani) deb ataladi. Oziqlanish piramidasi Oziq-ovqat piramidasi yoki oziq-ovqat piramidasi sog'lom ovqatlanishning tasviridir. Piramidaning pastki qismidagi oziq-ovqatlarni iloji boricha tez-tez iste'mol qilish kerak, piramidaning yuqori qismidagi ovqatlardan qochish yoki cheklangan miqdorda iste'mol qilish kerak. Oziq-ovqat piramidasi - bu har bir asosiy oziq-ovqat guruhidan har kuni iste'mol qilinadigan optimal porsiya sonining ifodasidir. Birinchi piramida 1974 yilda Shvetsiyada nashr etilgan. 1992 yilda Amerika Qo'shma Shtatlari Qishloq xo'jaligi Departamenti (USDA) tomonidan kiritilgan piramida "Oziq-ovqat qo'llanmasi piramidasi" yoki "To'g'ri ovqatlanish piramidasi" deb nomlangan. U 2005 yilda "Mening piramidam" ga yangilangan. Oziq-ovqat piramidasi - bu har bir asosiy oziq-ovqat guruhidan har kuni iste'mol qilinadigan optimal porsiya sonining ifodasidir. Birinchi piramida 1974 yilda Shvetsiyada nashr etilgan. 1992 yilda Amerika Qo'shma Shtatlari Qishloq xo'jaligi Departamenti (USDA) tomonidan kiritilgan piramida "Oziq-ovqat qo'llanmasi piramidasi" yoki "To'g'ri ovqatlanish piramidasi" deb nomlangan. U 2005 yilda "Mening piramidam" ga yangilangan. Bemorlarni ovqatlantirishdan maqsad sog'lig'ini tiklashga to'sqinlik qilmaslik uchun etarli ovqatlanishni ta'minlashdir. Ba'zi hollarda sun'iy oziqlantirish (og'iz orqali emas, balki oziqlantirish) kerak bo'lishi mumkin. Bu erda biz og'iz orqali ovqat yoki suyuqlik olishga ruxsat berilgan bemorlarni ovqatlantirish bilan shug'ullanamiz. Bemorlarni o'z vaqtida to'g'ri ovqatlanishini kuzatish, oziq-ovqatni qabul qilishini ko'rish va nochor bemorlarni ovqatlantirishda zarur yordam ko'rsatish bemorga g'amxo'rlik qiluvchi hamshiraning muhim vazifasidir. Bemorlarni ovqatlantirishdan maqsad sog'lig'ini tiklashga to'sqinlik qilmaslik uchun etarli ovqatlanishni ta'minlashdir. Ba'zi hollarda sun'iy oziqlantirish (og'iz orqali emas, balki oziqlantirish) kerak bo'lishi mumkin. Bu erda biz og'iz orqali ovqat yoki suyuqlik olishga ruxsat berilgan bemorlarni ovqatlantirish bilan shug'ullanamiz. Bemorlarni o'z vaqtida to'g'ri ovqatlanishini kuzatish, oziq-ovqatni qabul qilishini ko'rish va nochor bemorlarni ovqatlantirishda zarur yordam ko'rsatish bemorga g'amxo'rlik qiluvchi hamshiraning muhim vazifasidir. Bemorni yotoqda dam olishda ovqatlantirish. Maqsad: parhez ovqatlanishini ta'minlash. Ko'rsatkichlar: mustaqil ovqatlana olmaslik. Qo'llash mumkin bo'lmagan holatlar: yo'q. Uskunalar: qoshiq, choyshab yoki ko'chma (choyshab) stoli, salfetka (sochiq), bir piyola sovutilgan qaynatilgan suv, lavabo, bir ko'za iliq suv, sovun, buyrak shaklidagi patnis, sochiq. Bemorni yotoqda dam olishda ovqatlantirish. Maqsad: parhez ovqatlanishini ta'minlash. Ko'rsatkichlar: mustaqil ovqatlana olmaslik. Qo'llash mumkin bo'lmagan holatlar: yo'q. Uskunalar: qoshiq, choyshab yoki ko'chma (choyshab) stoli, salfetka (sochiq), bir piyola sovutilgan qaynatilgan suv, lavabo, bir ko'za iliq suv, sovun, buyrak shaklidagi patnis, sochiq. Muvozanatlashgan oziqlanish formulasi – oqsil, yog‘ va uglеvodlar o‘rtasidagi nisbat yosh yigit va qizlar uchun normada: 1:1, 1:4.1, og‘ir jismoniy mehnat bilan shug‘ullanuvchilar uchun - 1: 1,3: 5. Bir birlik uchun hisobkitoblarda oqsillarni miqdori qabul qilingan. Misol uchun, agar taomda 90 g oqsil, 81 g yog, va 450 g uglеvod bo‘lsa, nisbat 1: 0,9: 5 bo‘ladi. Tеrapеvtik parhezlarda, agar kеrak bo‘lsa, oqsillar, yog‘lar yoki uglеvodlar nisbati o‘zgartiriladi. Assimilyatsiya uchun maqbul bo‘lgan kaltsiy, fosfor va magniy nisbati 1: 1.5: 0.5 Muvozanatlashgan oziqlanish formulasi – oqsil, yog‘ va uglеvodlar o‘rtasidagi nisbat yosh yigit va qizlar uchun normada: 1:1, 1:4.1, og‘ir jismoniy mehnat bilan shug‘ullanuvchilar uchun - 1: 1,3: 5. Bir birlik uchun hisobkitoblarda oqsillarni miqdori qabul qilingan. Misol uchun, agar taomda 90 g oqsil, 81 g yog, va 450 g uglеvod bo‘lsa, nisbat 1: 0,9: 5 bo‘ladi. Tеrapеvtik parhezlarda, agar kеrak bo‘lsa, oqsillar, yog‘lar yoki uglеvodlar nisbati o‘zgartiriladi. Assimilyatsiya uchun maqbul bo‘lgan kaltsiy, fosfor va magniy nisbati 1: 1.5: 0.5 Dieta haqida - Diеtaa (parhez) (yunoncha diaita - turmush tarzi, ovqatlanish tartibi) - sog‘lom odamlar va bеmorlarning ovqatlanishitartibidir. Diеtaologiya (diеtaa + yunon logos – ta‘limot) - bu miyoriy holatlarda va turli xil kasalliklarda inson oziqlanishini o‘rganadigan tibbiyot bo‘limi bo‘lib, bundan tashqari shifobaxsh ovqatlanishni targ‘ib qilish bilan shug‘illanadi.
- Parhez - bu tana vaznini kamaytirish, ushlab turish yoki oshirish uchun ovqatni tartibga solinadigan tarzda iste'mol qilish amaliyotidir. Ortiqcha vaznli yoki semirib ketganlarda vazn yo'qotish uchun parhez ko'pincha jismoniy mashqlar bilan birgalikda qo'llaniladi. Ba'zi sportchilar esa kilogramm olish uchun dietaga rioya qilishadi (odatda mushak shaklida). Barqaror tana vaznini saqlash uchun dietalar ham ishlatilishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
