Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti sharq filologiyasi va tarjimashunoslik fakulteti urdu – ingliz I guruhi III kurs talabasi hamidova (abdug’ofurova) madina

Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti sharq filologiyasi va tarjimashunoslik fakulteti urdu – ingliz I guruhi iii kurs talabasi hamidova (abdug’ofurova) madina

MAVZU: PAYT ERGASH GAPLI QO’SHMA GAPLAR

Payt ergash gapli qo‘shma gapda bosh gap asosiy mazmunni anglatib, ergash gap esa uni to’ldirib, aniqlab keladi. Payt ergash gap bosh gapdan anglashilgan ish - harakatning yoki holatning amalga oshish vaqtini bildiradi.

Urdu tilida ergash gap bosh gap bilan odatda “jab” nisbiy olmoshi va “to” yuklamasi bilan bog‘lanadi. Ergash gap avval kelib , jab bilan bog ‘lansa, bosh gap – to yuklamasi bilan unga bog‘lanadi.

Masalan: Jab bahar ati he to bhul khelte hein. TARJIMASI: Bahor kelsa, gullar ochiladi.

MASALAN:

Jab klasen hatm ho’ngi to men fo’ran ghar jaunga.

TARJIMASI:

Darslar tugasa men darhol uyga boraman.

Bosh gapda ifodalangan ish-harakat yoki holatning ro‘y berish vaqtiga urg’u berib aytilsa, “to” o‘rniga “tab” shunda, o‘shanda olmoshi qo‘llaniladi. U ko‘pincha “hi” ayni, -gina kuchaytirish yuklamasi bilan birga kelishi mumkin. “tab hi” birikmasi alohida urg‘u bilan aytiladi.

MASALAN: 1. Jab laibreri ban hone lagin, tab hi men ghar jaunga. Kutubxona yopila boshlagandagina men uyga qaytaman. 2. Jab kam hatm hoga, tab hi ham aram karenge. Qachonki ish tugasa, o’shandagina dam olamiz.

Payt ergash gapda “jab bhi” har gal, qachonki birikmasi ham ishlatilishi mumkin. U holda bosh gapda yuklama ham, “tab” olmoshi ham qo‘llanmaydi. Masalan: 1. Men jab bhi laibreri se ko’i kitab leta hun, thik vaqt par vaps karta hun. Men qachon kutubxonadan kitob olsam, o’z vaqtida qaytaraman. 2. Jab bhi men dekhta hun, ap masruf ho’te hein. Qachon qaramay, doim bandsiz.

“Jab” nisbiy olmoshi “tak” poselogi bilan kelishi mumkin. Unga mos ravishda bosh gapda “jab tak” guncha ishlatiladi. Ammo u odatda tushib qoladi. Masalan: 1. Jab tak sachi bat nehin batao’gi, men tum ko’ nehin chhoro’ngi. Rost gapni aytmagunincha men seni qo’yib yubormayman. 2. Jab tak men kapre vag’ira pehnta hun nashta teyyar ho’ta he. Men kiyingunimcha nonushta tayyor bo’ladi.

E’tiboringiz uchun rahmat