Toshkent davlat sharqshunoslik instituti

1992-1998 yy.- ikkinchi bosqichda sanoatning o‘sish sur’atlari eng baland darajani, ya’ni, 27,3% ni ko‘rsatdi. Shu bilan bir qatorda, xalq xo‘jaligida progressiv tarzda tarkibiy o‘zgarishlar ro‘y berdi. Unda ustuvorlik texnika va texnologiyalar sig‘imi katta bo‘lgan ishlab chiqarishga berilib, an’anaviy tarmoqlar, ya’ni, ko‘mir qazib olish, yog‘ochni qayta ishlash tarmoqlarining ulushi kamaytirildi.

Ulardan farqli o‘laroq, neftni qayta ishlash, elektronika, kimyo, metallurgiya va aviakosmik sanoatlarining salmog‘i kundan-kunga ortib bordi. Mana shu tarmoqlar qatorida xitoy kemasozligi ham rivojlanib bordi va u dunyoda 3-o‘ringa chiqdi.

Xitoy og‘ir va yengil sanoati orasidagi nisbat 1949 yilda 73,6:26,4 ni tashkil etgan bo‘lsa, hozirda bu nisbat 49,7:51,3 ni tashkil etmoqdadir. Sanoat mamlakat milliy iqtisodiyotida hukmronlik holatini egallab, uning mamlakat YaMM dagi ulushi 1949 yildagi 25,2% dan, hozirgi kunga kelib, - 52,3% ga yetdi. Sanoat tarkibida ham katta o‘zgarishlar ro‘y berdi. Agar, eski Xitoyda sanoatni yengil sanoat tarmoqlari yetakchi o‘rinda bo‘lgan bo‘lsa, hozirgi kunda ular o‘z o‘rinlarini mashinasozlik, metallurgiya, aviakosmik energetika va kimyo sanoatlariga bo‘shatib bermoqda.

Mamlakatning industrial qudrati ortgani sari, sohalar tarkibida ham sezilarli o‘zgarishlar ro‘y berdi. 1999-2007 – yillar og‘ir sanoatni rivojlantirishdagi 3-bosqich hisoblanib, unda ham turli o‘zgarishlar yuz bergandir.

Quyida 1990-2007 yillar mobaynida Xitoy sanoati sohalari orasidagi nisbatni o‘zgarib borishini tahlil qilamiz va ularni jadval 10.4.1.dan kuzatamiz.

Jadval 10.4.1.