Toshkent davlat sharqshunoslik instituti sharq filologiyasi fakulteti tarjimashunoslik kafedrasi



Download 77,49 Kb.
bet4/5
Sana29.02.2020
Hajmi77,49 Kb.
#41235
1   2   3   4   5
Bog'liq
Kurs.ishi-magistr

XULOSA


Ketma-ket tarjima qilish tarjimaning eng qiyin turlaridan biri boʻlib, bu eng yuqori darajadagi mutaxassislarning oʻz sohalarida ishlashi, ayniqsa xalqaro miqyosdagi faoliyat haqida gap ketganda tasdiqlanadi. Shu sababli tarjimonlarning vositalari jadal rivojlanmoqda, uning muhim elementi universal tarjima kursurali yozish uslubidir. Bir tomondan, ma’lumotni qayd etish va takrorlash usullari mutlaqo individual xususiyatga ega, boshqa tomondan, ushbu sohada mutaxassislar tayyorlash yillari davomida ular fanning turli sohalarida olimlar tomonidan tizimlashtirilgan va ilmiy asoslangan.

Bu universal tarjima kursivining rivojlanish tarixidan ham koʻrinib turibdi. Uni tahlil qilib, ma’lumotni yozib olishning ushbu usulini yaratuvchilar - Jenevadagi mashhur tarjimonlar maktabining vakillari: J. Erber va J.F.larning hissasini ta’kidlash kerak. Rosana Zamonaviy olimlar tomonidan yozilgan yozuvning asosiy elementlari: gʻoyalarni ajratish, qisqartirishlardan foydalanish, oʻq bilan bogʻlab qoʻyish, ish tashlashni rad etish, “qadam” ning ostiga, vertikal ravishda joylashishini ta’kidlaydigan oʻz asarlari asosida (R.K. Minyar-Beloruchev, D. Seleskovich, E .N. Sladkovskaya) keyingi ishlanmalar bir qator fanlardan: eksperimental psixologiya, neyropsikologiya, qiyosiy tilshunoslik va boshqa fanlardan foydalangan holda olib borildi. Bu universal tarjima kursivini oʻrganishni butunlay yangi bosqichga olib chiqish va tarjimonning izchil tarjimada eng qulayligi uchun tarjima semantografiyasini optimallashtirishga imkon berdi.

Yozib olish jarayoniga tayyorgarlikning oʻzi ham muhimdir va kursiv yozishda ishlatiladigan asosiy usullar darhol e’tiborga loyiqdir: semantik tahlil, qisqartirilgan xat yozish va yozuvning vertikal tizimi. Semantik tahlil yozuvdagi muhim fikrlarni ta’kidlashga imkon beradi va vaqtni tejaydi, “boʻsh” soʻzlarni e’tiborsiz qoldirishga imkon beradi. Qisqartirilgan harflarni yozishga kelsak, uning afzalligi shundaki, u “qoʻshimcha” va takroriy harflarni yoʻq qiladi, ularning yoʻqligi soʻzning ma’nosini tushunishga xalaqit bermaydi. Vertikal roʻyxatga olish tizimi koʻp joy egallamasdan, matndagi sintaktik va mantiqiy aloqalarni saqlaydi.

Kursiv yozuvni tarjima qilishning ishlab chiqilgan uslublari asoslarini tahlil qilib, ramzlar tizimiga alohida e’tibor qaratish lozim, bu shubhasiz hamma uchun universal emas va har bir mutaxassis uni oʻz tarjima uslubiga moslashtiradi va oʻziga xos belgilar bilan tanishtiradi, shunga qaramay, bu kursor jarayonini tayyorlash va soddalashtirish uchun ma’lum asosdir. Maxsus semantografiya, masalan, R.K. kabi mutaxassislar tomonidan ishlab chiqilgan. Minyar-Beloruchev va hozirda ushbu texnikani oʻrganishning ajralmas qismi hisoblanadi.

Ushbu tizimdagi ramzlar tarjima kirishini iqtisodiy jihatdan tartibga solishga yordam beradigan qiymat belgilariga koʻra guruhlarga boʻlinadi. Belgilar qaysi tildan qat'i nazar, leksik ma’noni etkazishi mumkin. Belgilar tanish belgilar, harflar yoki qisqartirishlardan foydalanadi.

Belgilash yoʻli bilan belgilar alifbo, assosiativ va lotinlarga boʻlinadi. Ularning asosiy ma’nosiga koʻra, belgilar predikativ belgilar, vaqt belgilari, modal belgilar va sifat belgilariga boʻlinadi. Qolgan belgilar umumiy maqsadga oid predmet belgilarining katta guruhiga kiritilgan.

Tarjimon yozuv tizimini koʻrib chiqib, oʻzlashtirgan holda, tarjimon maxsus mashqlar yordamida qogʻozga matnni iqtisodiy tuzatish mahoratini avtomatlashtirishga olib kelishi kerak. R.K. Minyar-Beloruchev qarashlariga koʻra, taklif etilgan tizimni 2 oylik kunlik mashgʻulotda toʻliq oʻzlashtirish mumkin.


FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR


1. Umirov I. Ketma-ket tarjimada tez yozuv masalasi (semantografiya) // Oʻzbekiston tarjimashunoslari forumi – 2019 (ilmiy maqolalar toʻplami). – T., 2019

2. Аликина Е.В. Переводческая семантография. Запись при устном переводе. – М.: АСТ: Восток-Запад, 2006.

3. Ахманова О. С. Словарь лингвистических терминов. – М., 1969.

4. Бархударов И.С. Язык и перевод. «Межд. отнош.» – М., 1975.

5. Бреус Е. В., Дементьев А. А., Сладковская Е. Н. Синхронный перевод: пути овладения профессией // Тетради переводчика: Научно-теоретический сборник. — Вып. 22. — М.: «Высшая школа». 1987.

6. Бурляй С.А. Переводческая запись: Учебное пособие (для студентов IV курса переводческого факультета). – М.: Р-Валент, 2001

7. Виссон Л. Синхронный перевод. – М., 1998.

8. Виссон. Л. Практикум по синхронному переводу с русского на английкий. М.: «Р. Валент». 2000.

9. Виссон. Л. Синхронный перевод с русского на английский. М.: «Р. Валент». 1999.

10. Влахов С. Непереводимое в переводе. – М., 1950.

11. Ғафуров И. Таржимашунослик мутахассислигига кириш. – T., 2008.

12. Гофман Е. А. К истории синхронного перевода. «Тетради переводчика». – М., 1963.

13. Зимняя И. А., Чернов Г. В. К вопросу о роли вероятностного прогнозирорования в процессе синхронного перевода // Вопросы теории и методики преподавания перевода. – М., 1973.

14. Зиндер Л.Ф. О лингвистической вероятности. В сб.: «Вопросы статистики речи», ЛГУ, 1958.

15. Комиссаров В.Н. Теоретические основы методики обучения переводу. – М.: Рема, 1997.

16. Лингвистический энциклопедический словарь. Гл. Редактор В. Н. Ярцева. – М., 1990.

17. Миньяр-Белоручев Р.К. Как стать переводчиком? – М.: «Готика». 1999.

18. Миньяр-Белоручев Р.К. Как стать переводчиком? – М.: Готика, 1999.

19. Миньяр-Белоручев Р.К. Общая теория перевода и устный перевод. – М.: Воениздат, 1980.

20. Миньяр-Белоручев Р.К. Общая теория перевода и устный перевод. – М.: Воениздат, 1980.

21. Миньяр-Белоручев Р.К. Последовательный перевод. – М.: Воениздат, 1969.

22. Миньяр-Белоручев, Записи в последовательном переводе. – М.: Проспект-АП, 1969.

23. Миняр-Белоручев Р. Последовательный перевод. – М., «Воениздат», 1969.

24. Никитина И. В. Основы обучения синхронному переводу. – Нижний Новгород., 2015

25. Пейсиков Л. С. Лексикология современного персидского языка. – М., 1975.

26. Реформатский А. А. Введение в языкознание. – М., 1976

27. Рецкер Я.И. Теория перевода и переводческая практика. – М., «Междунар. отнош». 1974.

28. Саломов Ғ., Комилов Н. Таржимон маҳорати. «Фан». – Т., 1979.

29. Сачава О.С. Переводческая скоропись: Теория и практика. Учебное пособие. – СПб.: Издательство Санкт-Петербургского государственного университета экономики и финансов, 2011.

30. Сборник 11 «Материалы по математической лингвистике и машинному переводу», МГУ 1963.

31. Сборник 11 «Материалы по математической лингвистике и машинному переводу», МГУ 1963.

32. Чужакин А.П. Устный перевод ХХI: теория-практика, переводческая скоропись. – М.: Мир Перевода, 2000.



Download 77,49 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish