Toshkent davlat sharqshunoslik instituti qosimjon sodiqov turkiy til tarixi

Amaliy darslarni uyushtirish bo‘yicha ko‘rsatma va 
yo‘llanmalar 
 
Ko‘k turk  yozuvida bitilgan To‘nyuquq, Kul tigin, Bilga xoqon, 
O‘ngin  bitiglaridan  misollar  olib,  ularni  leksik-grammatik  jihatdan 
tahlil  qilish.  Uyg‘ur  xoqonlig‘i  davridan  qolgan  Mo‘yun-cho‘r, 
Tariat  yodgorliklaridan  misollar  ishlash.  Yenisey  bitiglaridan 
misollar  ishlash.  “Irq  bitigi”  va  uning  tahlili.  Uyg‘ur  yozuvli 
yodgorliklar.  “Maytri  simit  no‘m  bitig”,  “Xuastuanift”,  “Oltun  tusli 
yorug‘”,  “Syuan-szan  kechmishi”  asarlaridan  misollar  olib,  ularni 
grammatik  jihatdan  tahlil  qilish.  Qadimgi  turk  she’riyatidan 
namunalar tahlil qilish.     
Mahmud  Koshg‘ariyning  “Devonu  lug‘atit  turk”  asarida 
keltirilgan to‘rtliklar, xalq  maqollaridan  misollar ishlash. Yusuf Xos 
Hojibning  “Qutadg‘u  bilig”  dostonidan  misollar  olib,  ularni 
grammatik  tahlil  qilish.  Adib  Ahmad  Yugnakiyning  “Hibatu-l-

---

 
363
haqoyiq”  asaridan  misollar  tahlil  qilish.  “Turkiy  tafsir”  va  uning 
tahlili.  Nasiruddin  Rabg‘uziyning  “Qisasi  Rabg‘uziy”,  Qutbning 
“Xusrav  va  Shirin”,  shuningdek,  “Nahju-l-faradis”,  Xorazmiyning 
“Muhabbatnoma”  asarlaridan  misollar  olib,  matnlarni  semantik, 
grammatik jihatdan tahlil qilish. 
Mavlono Lutfiyning tuyuq va g‘azallaridan misollar ishlash. 
Alisher  Navoiy  g‘azallari  tahlili.  G‘azallar  semantikasi. 
Navoiyning  ruboiy  va  tuyuqlari.  “Farhod  va  Shirin”,  “Sab’ai 
sayyora”, “Saddi Iskandariy”, “Lisonu-t-tayr” dostonlaridan misollar 
olib, ularni lingnvistik tahlil qilish. 
Navoiyning  nasriy asarlaridan  misollar olib,  grammatik  jihatdan 
tahlil  qilish.  “Muhokamatu-l-lug‘atayn”  asarini  o‘qib  o‘rganish. 
“Munshoot”dagi  maktublarni  o‘rganish.  Zahiriddin  Bobur  lirikasi. 
“Boburnoma”  asaridan  misollar  olib,  grammatik  jihatdan  tahlil 
qilish.  
Boborahim 
Mashrab, 
Xuvaydo, 
Shermuhammad 
Munis, 
Muhammad  Sharif  Gulxaniy,  Amiriy,  Jahon  otin  –  Uvaysiy, 
Muhammadrizo  Erniyozbek  o‘g‘li  Ogahiy,  Muhammad  Aminxo‘ja 
Muqimiy,  Zokirjon    Xolmuhammad  o‘g‘li  Furqat  she’rlaridan  olib, 
ularni 
lingvistik 
jihatdan 
tahlil 
qilish. 
Adiblarning 
til 
imkoniyatlaridan foydalana olish mahoratini baholash. 
Til  tarixi,  tarixiy  grammatik  ko‘rsatkichlar,  ularning  tarixiy 
takomilini aks ettiruvchi rasmlar, chizmalar tahlili. 
Turkiy 
yozma 
yodgorliklar, 
o‘zbek 
mumtoz 
adabiyoti 
yodgorliklarining  faksimil  nashrlari,  ko‘k  turk,  uyg‘ur,  arab 
yozuvlaridagi  nashrlari,  transkripsion  nashrlaridan  olib  ulardan 
tarqatma  materiallar,  slaydlar  tayyorlash  va  amaliy  mashg‘ulotlar 
chog‘ida ulardan foydalanish. 
Internet  saytlaridan  turkologiya  bo‘yicha  e’lon  qilingan 
matnlarni izlab topish va ulardan dars davomida foydalanish.