Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 8 - SON 
230 
Kasbiy malakaning asosiy tarkibiy qismlari quyidagilardan iborat: 
- ijtimoiy-huquqiy layoqat, ya‘ni odamlar va jamoat institutlari bilan о‗zaro 
hamkorlik sohasida bilim va kо‗nikmalar va kasbiy muloqot uslubiga ega bо‗lish; 
- doimiy kasbiy о‗sish va malaka oshirish uchun shaxsiy layoqat; 
- maxsus layoqat – о‗z kasbiy faoliyatini mustaqil amalga oshirishga tayyor; 
- mutaxassislik bо‗yicha о‗z bilim va kо‗nikmalarini mustaqil ravishda 
takomillashtirish qobiliyati; 
- haddan tashqari layoqat-tо‗satdan murakkab sharoitlarda malakali harakat 
qilish qobiliyati. 
Kasbiy mahorat darajasi kasbiy va pedagogik mahoratning shakllanishi 
asosida baholanadi. О‗qituvchining asosiy operatsion funksiyalari nuqtayi nazaridan 
quyidagi kasbiy mahorat guruhlari ta‘kidlanishi kerak: 
- gnostik mahorat- bu yangi axborot olish, о‗z pedagogik tajribangizni va 
innovatorlarning tajribasini tizimlashtirishni о‗z ichiga olgan kasbiy va psixologik-
pedagogik bilimlarni olish uchun bilim qobiliyati; 
- mafkuraviy mahorat-о‗quvchilar о‗rtasida siyosiy-tarbiyaviy ishlarni 
о‗tkazish va pedagogik bilimlarni targ‗ib qilish qobiliyati; 
- didaktik mahorat-ta‘lim maqsadlarini aniqlash, о‗quv materiallarini 
tushuntirish qobiliyati; 
- tashkiliy-uslubiy mahorat-о‗quv-tarbiya jarayonini tashkil etish, ta‘limot 
motivatsiyasini shakllantirish, pedagogik munosabatlarni о‗rnatish, jamoani 
shakllantirish va о‗zini о‗zi boshqarishni tashkil etish qobiliyati; 
- bashoratli mahorat-ta‘lim jarayonini muvaffaqiyatli tashkil etishning 
pedagogik qobiliyati, shu jumladan, shaxsiyat va о‗quvchilar jamoasi diagnostikasi; 
- ruhiy mahorat-kasbiy faoliyat va kasbiy xatti-harakatlarini baholash 
qobiliyati; 
- tashkiliy-pedagogik mahorat-ta‘lim jarayonini amalga oshirishning 
pedagogik qobiliyati, pedagogik ta‘sirning optimal vositalaridan foydalanish, о‗z-
о‗zini tarbiyalash va о‗zini о‗zi boshqarishni tashkil etish, talabalarning 
shaxsiyatining kasbiy yо‗nalishini shakllantirish; 
- texnologik mahorat-texnologik jarayonni tо‗g‗ri tashkil etishni rejalashtirish, 
texnologik qurilmalardan foydalanish; 
- ishlab chiqarish-amaliyot qobiliyati - tegishli kasblar bо‗yicha umumiy 
mehnat qobiliyati; 
- maxsus mahorat-har qanday ishlab chiqarish sohasi doirasida tor 
professional mahorat. 
Talabalarni о‗qitish uchun oliy ta‘lim muassasasi о‗qituvchisi malakali 
model, ya‘ni kо‗nikma, bilim, kо‗nikma, shaxsiy fazilatlar va qiymat yо‗nalishlari 
tizimi bilan belgilanadigan tegishli treningga ega bо‗lishi kerak. 

---