Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

DEVELOPMENT OF THE TEACHER'S ABILITY TO UNDERSTAND THE CHILD 
Khalikov A. A. - doctor of pedagogical Sciences, Professor of Tashkent state pedagogical 
University 
 
Annotation.
This article provides information about the system of human relations and the 
ability to understand the child in order to effectively implement the educational process conducted 
by educators with children. 
Keywords:
primary education, upbringing, emotions, child, educator, inner world, research, 
intuition, ability to understand. 
Insonparvar pedagogik g‘oyalarning boshlang‘ich ta’lim о‘qituvchilari ommaviy amaliyotiga 
chuqur kirib borishi hozirgi davrning dolzarb muammolaridan biridir. Bunda zaruriyatning ikkita 
sababini inobatga olish lozim: insonparvar pedagogika talablarining uzluksiz amalga oshirib borish 
va avtoritar tarbiyaning chuqur ildiz otib ulgurgan stereotiplaridan voz kechish. “Yosh о‘quvchini 
tushunish qiyinchiliklardan chetlab о‘tishni anglatadi deb hisoblash xato bо‘ladi. О‘qituvchi 
qanchalik g‘amxо‘rlik qilmasin, о‘zidagi ezgu his-tuyg‘ularni bosib tura olishi ham lozim: intizomni 
saqlash uchun bolalarni nojо‘ya qiliqlardan tiyishi kerak, binobarin, dastlabki paytlarda intizom 
bolalarga xos kayfiyat uchun zid sanaladi. Katta ilmiy tayyorgarlik, tajriba, ruhiy muvozanat bu yerda 
og‘ir sinovdan о‘tishiga tо‘g‘ri keladi”, – deb yozadi Y.Korchak
1
. Agar u avtoritar pedagogikaga 
kо‘nikib qolgan bо‘lsa, о‘qituvchiga juda og‘ir bо‘ladi, ya’ni yangicha yondashuvni о‘zlashtirishi oson 
bо‘lmaydi. Unda bolani muqarrar va g‘ayriixtiyoriy ravishda hurmat qilish uzoq shakllanadi. Bunga 
tayyorgarlikni esa bо‘lajak boshlang‘ich sinf о‘qituvchisi talabalik davridayoq boshlashi lozim. Shu 
1
Qarang: 
Корчак Я. Как любить детей. М., 1968. С. 74. 336 

---

3