Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 6 - SON 
108 
– Boshida boy oilada tug‗ildimmi yoki kambag‗al oiladami, albatta, 
bilmadim. Ammo yoshim 7-8 ga yetgach, qornim oshga to‗ymaganidan aniq 
bildimki, besh jonning tamog‗i faqat 80 yoshli bir chol otamning mehnatidan, 1300 
sarjin bog‗ning yozda yetishtirib beradigan hosilidan kelar ekan. Agar bahor yomon 
kelib, bog‗ mevalari oftobga uchrab qolsa, biz ham ochlikka duch kelib, qishi bilan 
javrashib chiqar ekanmiz [10, 6-b.]». 
O‗quvchi o‗sha davr muhitini ich-ichidan his qiladi. Ocharchilik bo‗lishiga 
qaramay yozishni, o‗qishni kanda qilmay, o‗tkir zehn bilan Sa‘diyning «Guliston», 
«Rustami doston», «Hotamtoy», «Mashrab», «Navoiy», «Kalila va Dimna» kabi 
kitoblarni o‗qiganligi hayratga soladi. Hozirgi zamon bolasi bilan qiyoslasak, osmon 
bilan yercha farq bor. Shuncha shart-sharoitlar yaratilgan(qorni to‗q, usti but) 
bo‗lishiga qaramay, ayrim tanbal, dangasa o‗quvchilar ham oramizda yo‗q emas. 
Adibning tarjimayi holidan ibrat axtarib, ruhlanib, unga o‗xshashga intilgan yoshlar 
ham talaygina.
Yana «Otam haqida» biografik asariga murojaat qilsak:
«Rahimberdi amakimning xotini – Robi opoqoyim derdilar: 
–Mulla Abdulla bola kezlaridan serfikr, o‗z so‗zli edi. Uni haqsiz ranjitsalar, 
chidolmay, ko‗zlarini shokosa qilib qarab turardi-da, ko‗z yoshlarini duv to‗kib 
yuborardi [11,7-b.]». 
Bundan ko‗rinadiki, Abdulla Qodiriy yoshligida adolatsizlikka chiday 
olmaydigan bola bo‗lgan. Yosh bo‗lishiga qaramay o‗zining mustaqil so‗ziga ega, 
fikri tiniq, sermulohaza yigit bo‗lganligini xotiradan anglab olamiz. 
Maktabning adabiyot darsliklarida Abdulla Qodiriyning hayot yo‗li va ijodini 
o‗rgatishda yuqoridagi jihatlarga e‘tibor qaratilsa, nur ustiga a‘lo nur bo‗lardi. 
O‗qituvchi yangi mavzu bayonini yoritishdan oldin o‗quvchilardan ijodkor haqida 
bilgan, eshitganlarini so‗rab o‗tishi lozim.
Bir so‗z bilan aytganda, o‗quvchilarga dars mobaynida muallimlar tomonidan 
adiblarning hayot yo‗li haqida atroflicha hikoya qilinsa, yaxshi bo‗lar edi. O‗quvchi 
adib asarlarini o‗qir ekan, u yurgan manzillarda xayolan sayohat qiladi, turli 
taqdirdagi kishilar bilan uchrashadi, katta-kichik achinarli va quvonchli voqealarning 
guvohi bo‗ladi.
Adabiyotlar 
1.
Karimov B. Abdulla Qodiriy va germenevtik tafakkur: ilmiy 
monografiya.–T.: Akademnashr, 2014-y.183-184-betlar.
2.
Ahmedov S.,Qosimov B., Qo‗chqorov R., Rizayev Sh. Adabiyot(5-sinf 
darsligi I qism).–T.: «Sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi Bosh 
tahririyati, 2015-y., 133-141-betlar. 

---