Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 6 - SON 
131 

Ijodkorlik va bilim bilan birgalikda jamoaviy ish, muvofiqlashtirish va 
muloqotni rivojlantirish; 

Matematikaning g‗oyalarini yaxshiroq tushunish; 

Tushunchalarni diagramma, grafik va tasvirlar ko‗rinishida tasavvur 
qilish yaxshi tushunishni osonlashtiradi; 

Ularning 
muammolarni 
hal 
qilish, 
fikrlash 
va 
rejalashtirish 
ko‗nikmalarini takomillashtirish;

Ta'limga yaxlit yondashishga olib keladigan hayotiy qarorlarni qabul 
qilish.Ushbu maqolada matematik loyihalar uchun bir nechta mavzuni taqdim etamiz, 
bu sizga oddiy matematik loyihalarni ishlab chiqishda yordam beradi. 
1. Pifagor teoremasining vizual isboti
Ushbu teorama to‗g‗ri burchakli uchburchakning gipotenuzasidagi 
kvadratning maydoni bo‗yicha bosh ikki tomonning kvadratlari yig‗indisiga teng 
ekanligini bildiradi.
Bu loyiha ishi Pifagor teoremasi va uning isbotini o‗quvchilarga 
tushuntirishda qo‗l keladi. 
Loiha turi – Geometriya, Qurilish 
Loyiha uchun material – lego to‗plami, taglik pritasi. Yoki rangli qog‗oz va 
eskizlar.
Aytaylik, biz 3-4-5 o‗lchamdagi uchburchakni xohlaylik. Unda bizga 9 + 16+
25=50 ta lego kerak. Lego o‗rniga rangli qog‗ozdan ham foydalansa bo‗ladi. 
Rangli qog‗ozdan 
o‗lchamdagi 3 ta kvadratni qirqib 
olamiz. Ushbu kvadratchalarni uchburchak tomonlariga mahkamlaymiz. 3 m 
tomonga 
o‗lchamdagini va hokozo. 

---

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 6 - SON 
132 
Biz 
tomonlari 
bo‗lganda 
ko‗rdik. 
bo‗lgan holda ham shu holat yuz beradi. Boshqa sonlar 
kelganda ham.
2. Balandliklar va masofalar 
O‗quvchi burchak tushunchasi bilan geometriyada 7-sinfda, trigonometriya 
tushunchasi bilan birinchi marta 9-sinfda tanishadi. Ushbu konmpetensiya amaliy 
hayotda juda muhim rol o‗ynaydigan balandliklar va masofalarni tushunish uchun 
juda keng qo‗llaniladi. Bu, shuningdek, har xil yuqori darajadagi tadqiqotlar uchun 
asos yaratadi. Yaxshi tushunishni rivojlantirish uchun o‗quvchilardan diagramma va 
grafikalar chizish va tushunchalarni bir-biriga bog‗lashni so‗rash mumkin. 
Bajarishimiz kerak bo‗lgan ushbu loyiha ishi 7-sinf o‗quvchilarini 
Geometriya fanidan ―Burchak bissektrisasining xossalari‖ mavzusini, 9-sinf 
o‗quvchilari trigonometriya mavzularini tushuntirishda muammolarsiz xal qilishda 
zarurdir. Yana ham tushunarliroq aytadigan bo‗lsak, o‗quvchilarni matematik 
mazmun va amaliy kompetensiyalari rivojlantirishda foydali. O‗qituvchi ―Burchak 
bissekrtisasining xossasi‖ teoremasini va uning isbotini berishdan oldin ushbu amaliy 
loyiha ishidan boshlasa o‗quvchilarda mavzuga bo‗lgan e‘tibor ortadi. 
Daraxtning balandligini qanday o‗lchash mumkin.
Loiha turi – Geometriya, Qurilish 
Loyiha uchun material –Qog‗oz, o‗lchov lentasi. Agar qog‗oz to‗g‗ri 
to‗rtburchaklar shaklida bo‗lsa (to‗rtburchak emas), kvadrat olish uchun uni kesib 
tashlashingiz kerak. 
Qog‗ozni bukib, o‗tkir burchaklari 45 bo‗lgan to‗g‗ri burchakli 
uchburchak yasaymiz.