Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari 2020/1(22) issn 2181-9580

axborotli
 
tuzilmaviy tarkibiy qismi
 

---

31 
TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI
2020/1(22) 
Amaliyotda axborotli tuzilmaviy tarkibiy qism maktabgacha ta’lim tashkiloti 
rahbarining innovatsion kompetentligining maʻlum bir (axborotli) asosi sifatida 
gavdalanadi va pedagogik innovatika bo‘yicha maʻlumotlarning hajmi va chuqurligi, 
nazariy, amaliy va metodik bilimlarga egaligi, maktabgacha ta’lim sohasida 
innovatsion faoliyatning asosiy tushunchalari, kategoriyalari va qonuniyatlari 
to‘g‘risida xabardorlikda namoyon bo‘ladi.
Bunda maktabgacha ta’lim tashkiloti rahbari innovatsion kompetentlikning 
tuzilmaviy tarkibiy qismlarini bilishi, ta’limga zamonaviy yondashuvlar, ilmiy 
g‘oyalar, samarali metodik ishlanmalar va texnologiyalarni egallagan bo‘lishi lozim. 
Innovatsion ta’lim jarayonlari nazariyasi va metodologiyasini bilish innovatsion 
faoliyatni tashkil qilishga shaxsiy yondashuvni ishlab chiqish uchun asos bo‘lib 
xizmat qiladi.
Sohaviy boshqaruv asoslari, pedagogika, psixologiya, sotsiologiyani bilish ham 
maktabgacha ta’lim tashkiloti rahbarining innovatsion kompetentligining axborotli 
tuzilmaviy tarkibiy qismiga kiradi. Bunda maktabgacha ta’lim tashkilotini 
boshqarishning pedagogik-psixologik asoslarini bilishi rahbarning diagnostik-
prognostik: 
- maktabgacha ta’lim tashkilotining faoliyat maqsadlarini belgilash; 
- maktabgacha ta’lim tashkilotining innovatsion faoliyatini prognozlash; 
- yangi g‘oyalarni ishlab chiqish va ularni hayotga tatbiq qilish; 
- ta’lim-tarbiya jarayoni subyektlarining ijtimoiy maqomining shakllantirilishini 
ta’minlash kabi malakalarining asosi hisoblanadi. 
Ahamiyatliligiga ko‘ra uchinchi omil quyidagi beshta tuzilmaviy tavsifdan 
tarkib topdi: 
- diagnostik malakalar (0,76); 
- loyihalashtirish malakalari (0,75); 
- kommunikativ malakalar (0,73); 
- tashkilotchilik malakalari (0,72); 
- konstruktiv malakalar (0,72). 
Ajratilgan tavsiflar mazmunidan kelib chiqqan holda uchinchi omil 
maktabgacha ta’lim tashkiloti rahbari innovatsion kompetentligining funksional 
tuzilmaviy tarkibiy qismi deb nomlandi (3-rasm).
Bu tarkibiy qism innovatsion faoliyatning asosiy ko‘nikma va malakalarini o‘z 
ichiga oladi, bilimlarni amaliyotda qo‘llash funksional malakasi bilan tavsiflanadi. Bu 
malakalar maktabgacha ta’lim tashkilotida innovatsion faoliyat olib borish uchun 
zarur hisoblanadi. Masalan: 
- diagnostik malakalar innovatsion o‘zgartirishlarga muhtoj obyektning mavjud 
holati to‘g‘risida axborot to‘plash va uni tahlil qilish usullarida namoyon bo‘ladi;
- loyihalashtirish malakalari o‘zining boshqaruv faoliyatiga va ta’lim-tarbiya 
jarayoniga innovatsiyalarni joriy qilish strategiyasi va tezkor rejasini yaratish, yangi 
pedagogik tizim, jarayon va texnologiyalarni ishlab chiqishga qaratilgan;

---

32