Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari 2020/1(22) issn 2181-9580

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI
2020/1(22) 
(kompyuter texnikasi, multimedia vositalari, axborot tizimlari va sh.k.) to‘laqonli 
foydalanish va axborotlarni elektron shaklda taqdim qilish, qayta ishlash, saqlash, 
undan foydalanishda o‘z ifodasini topadigan tayyorgarlik jarayonining moddiy-
texnik ta’minoti sanaladi. 
Oxirgi tashkiliy-pedagogik shart-sharoiti sifatida tayyorgarlik jarayonini
maktabgacha ta’lim tashkilotlari rahbarlarining shaxsiy ko‘rsatkichlarini inobatga 
olish, tayyorgarlik vazifalarini shaxsiylashtirish va tabaqalashtirish, innovatsion 
kompetentlikni rivojlantirishda shaxsiy yo‘llarni tanlash, shaxsiy salohiyatni 
namoyon qilish imkoniyatlarini taqdim qilish kabi shaxsiy yo‘naltirilganlikni 
rag‘batlantirish taklif etiladi.
Yuqorida tavsiflangan tamoyillar va tashkiliy-pedagogik shart-sharoitlar 
negizida rivojlantirish jarayonining mazmuni 
-
ya’ni maktabgacha ta’lim 
tashkilotining innovatsion kompetentlikka ega rahbarida mavjud bo‘lgan ilmiy 
bilimlar, amaliy ko‘nikma va malakalar, faoliyat va fikrlash usullari, shaxsiy-
psixologik xususiyatlar tizimi shakllantiriladi. Bundan tashqari, aniqlashtirilgan 
tamoyillar va tashkiliy-pedagogik shart-sharoitlar maʻlum yaxlitlikni talab qiladi va 
bu orqali maktabgacha ta’lim tashkilotlari rahbarlarining innovatsion kompetentligini 
samarali shakllantirish va rivojlantirishni ta’minlaydi.
Modelning yakuniy, natijaviy komponenti kutilayotgangan natijani, ya’ni uning 
asosiy tuzilmaviy tarkibi (motivatsiyali-maqsadli, axborot, funksional, tahliliy) orqali 
maktabgacha ta’lim tashkiloti rahbarining innovatsion kompetentligining zaruriy 
darajasini o‘zida aks ettiradi. 
Ishlab chiqilgan vositalar yordamida ekspert baholash (n=157) natijalarining 
ko‘rsatishicha, taklif qilinayotgan model maktabgacha ta’lim tashkiloti rahbarining 
innovatsion kompetentligining barcha tuzilmaviy tarkibini (motivatsiyali-maqsadli, 
axborot, funksional, tahliliy) yetarli darajada shakllantirish va rivojlantirish 
imkoniyatini beradi. Bundan tashqari, ko‘plab ekspertlarning fikricha, taklif 
qilinayotgan ishlanma zamonaviy talablarga javob beradi (135 nafar, 86 %), amaliy 
jihatdan qulay va maqsadga muvofiq (154 nafar, 98,1 %), shuningdek, maktabgacha 
ta’lim tashkilotida foydalanish uchun samarali vosita sifatida (157 nafar, 100 %) 
xizmat qiladi. 
Shunday qilib, olib borilgan tadqiqotlar maktabgacha ta’lim tashkiloti 
rahbarining innovatsion kompetentligini shakllantirish va rivojlantirish jarayoni 
modelini ishlab chiqish imkonini berdi. Ishlab chiqilgan tuzilmaviy-mazmunli model 
yaxlit, o‘zaro shartlantiruvchi tizim bo‘lib hisoblanadi, maqsadli, mazmunli va 
natijali komponentlar uning asosini tashkil etadi. Maqsadli tuzilma komponenti 
pedagogik nazariya va amaliyotning muayyan qonuniyatlari bilan belgilanadi, 
maktabgacha ta’lim tashkilotlari rahbarlarining innovatsion kompetentligini 
shakllantirish va rivojlantirishning maqsadi, vazifalari va asosiy yo‘nalishlarini o‘z 
ichiga oladi (qayta tayyorlash va malaka oshirish, metodik va axborot ta’minoti, 
raqamli innovatsion-rivojlantiruvchi muhitning yaratilishi va qo‘llab-quvvatlanilishi). 

---

41