Toshkent davlat iqtisodiyot untversiteti m. S. Qosimova, M. A. Yusupov

xususiyatlari va firmaning bo’linmalari faoliyati bilan bog’liq bo’lgan xususiyatlari o’zgartirilishi
mumkin. Tovar sifatini yaxshilash, uning foydaliligini oshirish, shakli va stilini yaxshilash
strategiyasi tovar modifikatsiyasining muhim strategiyasi bo’lishi mumkin.
Tovarlar va xizmatlar assortment! 
— bu foydalanishi bo’yicha bir-biriga juda o’xshash
tovarlar (xizmatlar) guruhidir.
-Tovami bozorda joylashtirish 
— tovarlarning bozordagi raqobatbardoshligini ta’minlash
va mos keluvchi marketing majmuasini ishlab chiqish uchun amalga oshiriluvchi harakatlar.
Tovaming raqobatbardoshligi 
— 1) aniq ehtiyojni qondirishda bozordagi raqobatchilar
tovariari oldida ustunlikni ta’minlovchi tovaming sifat va narx tavsifnomalari majmui; 2)
tovaming raqobatchi tovarlar bozorida birinchi bo’lib xarid qilish qobiliyati; 3) tovami
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

iste’mol qilish (foydalanish) samarasining uni sotib olish va ekspluatatsiya qilishga sarflanuvchi
xarajatlaiga (iste’mol narxi) nisbati; 4) korxonaning milliy va jahon tovar bozoriariga chiqishi
maqsadga muvofiqligining muhim ko’rsatkichi.
Tovaming hayotiylik davri 
— tovar rivojlanishining uni ishlab chiqishdan to bozoiga olib
kirishgacha bo’lgan asosiy bosqichlarini aks ettiruvchi ma’lum bir vaqt davri (sikli); sotuvchining
har bir bosqichda oluvchi foyda miqdori unga bog’liq bo’ladi. Tovami sotish va foyda olish
jarayonida besh bosqich ajratib ko’rsatiladi: tovami ishlab chiqish (bozoigacha) bosqichi,
tovami bozoiga olib kirish (kiritish) bosqichi, tovami sotish hajmining o’sish bosqichi,
yetuklik (to’yinganlik) bosqichi, tovaming susayish bosqichi yoki tovar eliininatsiyasi.