Toshkent davlat iqtisodiyot untversiteti m. S. Qosimova, M. A. Yusupov

mahsulotni operativ harakatlantirish va taqsimlash bo’yicha samarali usullar, shuningdek,
marketing rejasini ishlab chiqish jarayoni.
Tovar —
1) 
eng umumiy ko’rinishda bozorda sotiluvchi mahsulot sifatida ifodalanishi
mumkin bo’lgan iqtisodiy toifa, oldi-sotdi obyekti; 2) mahsulotning ma’lum bir xaridorlar
ehtiyojini qondiruvchi asosiy iste’molchilik tavsifnomalari majmui; 3) iste’molchiga
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ko’isatiladigan, mahsulotni to’ldiruvchi va uni sotishni yengillashtiruvchi xizmat va imtiyozlar,
4) mahsulotni o’rab turuvchi “muhit” (mahsulot dizayni, sifati, manqasi, urovi).
Tovar 
— bu ehtiyojni yoki muhtojlikni qondira oladigan hamda bozoiga e’tibomi tortish,
sotib olish, ishlatish yoki ist’mol qilish maqsadida taklif etilgan barcha narsalardir. Tovarlami
umuman ikkiga bo’lish qabul qilingan, ya’ni: -iste’mol qilishga mo’ljallangan (shaxsiy
foydalanishga); -ishlab chiqarish uchun mo’ljallangan (ishlab chiqarish vositalari). Iste’mol
qilishga mo’ljallangan (shaxsiy foydalanish uchun) tovarlar uch guruhga bo’linadi: a) uzoq
muddatli foydalaniladigan buyumlar — bunga avtomobillar, muzlatgichlar, mebellar va
xokazolar, ya’ni nisbatan kam sotib olinadigan buyumlar kiradi. b) qisqa muddatli
foydalaniladigan buyumlar — bunga oziq-ovqat mahsulotlari, kir yuvish vositalari va xokazolar,
ya’ni tez-tez xarid qilinadigan buyumlar kiradi c) xizmatlar — shaxslaming harakati natijasida
biror-bir mahsulot yaratish yoki foydalaniladigan biror-bir samara — bunga yakka buyurtma
asosida kiyimlar tikish, qo’lyozmani kompyuterda pechat qilish, samolyotda yo’lovchilami
tashish va hokazolar kiradi.
Tovar bdgisi — 
bu xuquqiy himoya bilan ta’minlangan marka yoki uning bir bo’lagidir.