Toshkent davlat iqtisodiyot univyersityeti a. Sh. Bekmurodov, Z. A. Abdullayev, B. M. Badalov

Yagona narx qonuni
matematik shaklda quyidagicha 
ifodalanadi: 
,
/
i
f
f
d
i
d
P
E
P


(1)
Bunda 
i
d
P
- milliy bozorda i tovarning narxi; 
i
f
P
- xalqaro bozorda i 
tovarning narxi 
f
d
E
/
- valyuta kursi.
Yagona narx qonuni asosida xarid qobiliyatining mutloq tengligi (XQMT) 
nazariyasi chiqariladi, unga muvofiq ikki mamlakat valyutalari o‗rtasidagi 
almashuv kursi bu mamlakatlardagi narxlar darajalarining nisbatiga teng: 
f
d
f
d
P
P
E

/
(2) 
Bunda 
d
P
- tovar va xizmatlarga milliy narxlar darajasi; 
f
P
- xalqaro bozorda 
tovarlar va xizmatlarning narxlari darajasi. 
Biroq XQMT nazariyasi xalqaro valyuta bozorining faoliyati amaliyotining 
sinovlariga dosh beraolmadi, chunki amalda ichki va tashqi bozorlardagi 
narxlarning darajasini mutlaqo o‗lchab bo‗lmaydi, chunki davlatlar narxlar darajasi 
bo‗yicha farq qilishadi. Bundan - adekvat xalqaro taqqoslashlarni o‗tkazish 
mumkin 
emasligi 
kelib 
chiqadi. 
XQMT 
nazariyasining 
bir 
qancha 
soddalashtirishlarini ajratish mumkin: 

bir jinsli tovarlardan taqqoslanadigan iste‘mol savatlari; 

transport xarajatlari va davlat cheklashlari; 

bozorda muomalada bo‗lmaydigan, lekin ichki narxlarga ta‘sir qiladigan 
tovarlar va xizmatlar; 

kapitallarning xalqaro harakati; 

to‗la 
bandlik, 
shuningdek 
ichki 
narxlarning 
va 
ish 
xaqqining 
moslashuvchanligi.