Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti samarqand filiali pul va banklar

Kreditning mohiyati.

Kredit (lotincha - ishonish) deganda o’z egalari qo’lida vaqtincha bo’sh turgan ayrim qiymat yoki pul mablag’larining boshqalar tomonidan ma’lum muddatga haq to’lash sharti bilan qarzga olish va qaytarib berish yuzasidan kelib chiqadigan munosabatlar tushuniladi.
17. Kreditning zaruriyati – ishlab chiqarishni mavsumiyligi, mahsulotni ishlab chiqarish vaqti bilan uni sotish vaqtini ko’pchilik mahsulotlar bo’yicha mos kelmasligi, sotilgan mahsulot va xizmatlar uchun pulni o’z vaqtida kelib tushmasligi, xo’jaliklarni o’z mablag’larini yilni ayrim davrlarida yetishmasligi va boshqa ayrim holatlar xo’jaliklarni kreditdan foydalanishni taqozo etadi.
18. Kreditning imkoniyati – shu bilan bog’liqki, korxonalar mahsulot sotishda, xodimlar bilan mehnat haqi bo’yicha hisob-kitoblarda, jismoniy va yuridik shaxslar o’z pullarini banklarda saqlashi va boshqa holatlar vaqtinchalik bo’sh pul mablag’larining mavjudligiga olib keladi va uni kreditga ehtiyoji bo’lgan subyektlarga vaqtinchalik muddatga berish imkoniyati mavjud.
19. Kreditning obyekti – qarz beruvchidan qarz oluvchiga beriladigan vaqtincha bo’sh bo’lgan qiymat. Kredit ma’lum maqsadlarga (o’g’it,urug’lik va boshqalar) beriladi.
20. Kreditning subyekti – kredit oluvchi, tijorat banklari va boshqalar.
21. Kreditning bozor iqtisodiyoti sharoitidagi ahamiyati:
- naqd puldan foydalanishni kamaytirib, muomala xarajatlarini, pul emissiyasini kamayishini ta’minlaydi;
- yuridik va jismoniy shaxslarning vaqtinchalik bo’sh pul mablag’larini kredit muassasalarida saqlanishi ulardan unumli foydalanishni ta’minlaydi;
- bank muassasalarida yig’ilgan bo’sh pul mablag’lari xalq xo’jaligi tarmoqlari, korxonalarning asosiy va aylanma mablag’larini to’ldirishning (qarzga olingan manba sifatida) muhim manbai hisoblanadi;
- kredit tufayli xo’jaliklar o’rtasidagi shartnoma majburiyatlarining o’z vaqtida ta’minlanishi, mahsulot ishlab chiqarish va sotish jarayonining uzluksizligi ta’minlanadi va boshqalar.