Toshkent davlat agrar unversiteti termiz filiali

10.4-rasm. KPK-3 kartoshkayig’gich kombaynning tuzilishi va ish jarayoni:
1-tayanch g’ildirak; 2-disklar;3,5,6,11-shneklar; 4,8-eleva-torlar; 7-prutokli trans-porter; 9- bunker; 10,12-yuklovchi va chang transporteri; 13-yo’naltirgich; 14-qoshiqli transporter; 15-lemexlar

Kartoshkalarni yig’ishtirib olishda rotorli (KTN-1A), elevatorli (KST-1,4 va KTN-2V) va o’ziyurar KSK-4-1 kartoshka kovlagichlar hamda KKU-2A va KPK-3 kombaynlaridan foydalaniladi.

Tavsiyaviy xulosa. Kartoshka hosilini yig’ishtirish usuli va tashkil etish tadbirlarini amalda qo’llashda fermer xo’jaligining tuproq-iqlim sharoiti, ishlab chiqarish hajmi, o’ziga xos xususiyatlarini hamda mahsulotning xossalarini hisobga olish kerak bo’ladi.
10.2. Meva yig’ishning o’ziga xos xususiyatlari va usullari
Meva va uzumlar asosan ikki usulda: 1) uzoq muddatga saqlanadigan mevalarqo’lda maxsus jihozlar yoki meva yig’adigan platformalardan foydalanilgan holda; 2) texnik qayta ishlov berishga mo’ljallangan yoki tezda iste’mol qilinadigan mevalar esa maxsus yig’ish kombaynlari bilan yig’ib olinadi.
Qo’lda ishlatiladigan bog’ jihozlariga meva yig’ish sumkalari, shotilar, pnevmatik kesgich yoki tebranuvchi qurilmalar kiradi.
Erga to’kilgan mevalar pnevmatik, mexaniq va kombinatsiyalashgan mashinalar bilan terib olinadi.
Pnevmatik terib olgichlar mevalarni havo oqimi yoki vakuum so’rg’ichlar yordamida surib oladi. Bunday mashinalar ko’p energiya talab etadi va mevalarni turli xildagi chiqindilar bilan birga terib oladi.
Mexaniq terib olgichlar ninali barabanlar, barmoqli transportyerlar va boshqa qurilmalar bilan jihozlangan bo’lib, ular kam energiya sarflaydi, lekin mevalarni zaxalaydi va ko’plab chiqindilar bilan terib oladi.
Kombinatsiyalashgan terib olgichlar barmoqli baraban hamda havo oqimi yordamida mevalarni terib oladi. Bular nisbatan murakkab bo’lib, mevalarni kam zaxalaydi va chiqindilardan tozalaydi, ammo ko’p energiya sarflaydi.
Uzoq muddatga saqlanadigan mevalar qo’lda terib olinadi va maxsus konteynyerlarga solinadi. Mevalar bilan to’ldirilgan konteynyerlarni maxsus konteyner tashuvchi tirkamalaryordamida tozalash va saralash punktlariga olib boriladi.