Toshkent davlat agrar unversiteti termiz filiali

Qurama (aralash) usulda 2 va 4 qatordagi kartoshka tuganaklari kovlab olinadi, tozalanadi va tuproq ustiga qator qilib to’shab ketiladi, so’ngra ketma-ket kombayn bilan yig’ishtirib olinadi.
Kartoshkani yig’ishtirib olish ishlarini tashkil etishda quyidagi usullardan - to’xtovsiz oqim, dalada bir joyga to’plash, so’ngra saqlash joylariga jo’natish hamda aralash ko’rinishdagi usullardan foydalanish mumkin.
To’xtovsiz oqim usulida quyidagi ishlar ketma-ketligi – mashinada hosilni to’g’ridan-to’g’ri yig’ishtirish, tozalash va saralash, transport vositasiga ortish, qayta ishlash zavodlari yoki qabul qilish punktlariga tashish ishlari bajariladi. Bu usulda harajatlar kam bo’ladi, hosilning isrofgarchiligi kamayadi, yig’ishtirib olish ishlari tezlashadi.
To’plab so’ngra saqlash joylariga jo’natish usuli quyidagi ko’rinishda tashkil etiladi. Hosil yig’ishtiriladi, dalada vaqtinchalik saqlash uchun uyumlanadi, tozalanib transport vositalariga yuklanadi va xo’jalikdagi saqlash joylariga yoki qayta ishlash zavodlariga jo’natiladi. Bu usul mahsulotlar yuqori darajada ifloslangan yoki transport vositalari yetishmagan hollarda qo’llaniladi.
Aralash usulida mashinalar bilan yig’ishtirib olingan hosilning bir qismi bevosita qayta ishlash zavodiga yoki xo’jalik omborxonalariga, qolgan qismi esa to’plash maydonchalariga vaqtinchalik saqlash uchun jo’natiladi. Buning natijasida transport vositalaridan unumli foydalanish imkoniyati yaratiladi.
Agrotexnik talablar.Tuganaklar isrofgarchiligi ko’pi bilan 5%, yig’ilgan kartoshkaning tozaligi kamida 80%, tuganaklarni zaxalanishi yer yuzasidan terishda ko’pi bilan 5% va kovlashda 10% oshmasligi kerak.
O’zbekiston sharoitida kartoshka hosili asosan KST-1,4 rusumlielagichli kovlagich (11.6-rasm) yordamida yig’ishtirib olinadi.
Kovlagichlar bir-ikki qatorli egatlarni kartoshka tuganaklari joylashgan chuqurlikda kovlaydi, tuganakli qatlamni silkitish, tebratish, cho’zish, siqish hisobiga uni maydalaydi, tuproqning mayda zarrachalarini elaydi va tuganaklarni dala yuzasiga qator qilib to’shab ketadi.
Kovlagich lemex 3, tezkor 4, asosiy 6 va zinali 8 elevatorlar, tayanch 1 va harakat g’ildiraklar 7 bilan jihozlangan