Toshkent davlat agrar untversiteti

16.7.  Mansabdor shaxslar va muhandis-texnik xodimlarning 
mehnat tniihofazasiga doir qoida hamda me’yorlarni bajarish 
yuzasidan huquq va javobgarliklari
X o ‘jalik  va  korxonaning  rahbarlari  o ‘zlarining  mehnat 
muhofazasiga doir faoliyatlarida qonunlar, me’yoriy hujjatlar. >oiqori 
tashkilotlaming buyruq va farmoyishlariga amal  qiladilar va har bir 
ish joyida xavfsiz mehnat sharoitlarini yaratishga javobgardirlar. Ular 
korxona bo‘yicha chiqarilgaa o‘z buyruqlari (jamoa xo‘jaligi qarori) 
bilan  mehnat  muhofazasiga doir ishlar uchun javobgarlikni  tarmoq 
ishlab chiqarishlari, shuningdek, uchastka, fermer, brigada va zvenolar 
bo‘yiclia bosh mutaxassislar zimmasiga yuklaydilar.
M e h n a t  m uhofazasi  xizmatini  shtat  jadvaliga  muvofiq 
komplektlash rejasini tasdiqlash xo‘jalik rahbarlari vazifasiga kiradi. 
Yana  ulaming  vazifalariga uchastkalarda  mehnat  muhofazasining
212

---

holatini doimo tekshirib turish, xodimlami sanitariya-maishiy xonalar 
bilan ta’minlash, nazarda tutilgan maxsus kiyim, poyafzal va shaxsiy 
himoya  vositalari  bilan  ta’ minlash  hamda  mehnat  muhofazasi 
xonalarini  jiho zlash  ham  kiradi.  X o‘jalik  rahbarlari  mehnat 
muhofazasiga  doir yoi-yo‘riqlam i  tasdiqlaydi  va  korxonada  sodir 
bo‘lgan baxtsiz hodisalaming tekshirilishi hamda ro‘yxatga olinishini 
ta ’minlashi  kerak.
Ishlab chiqarish uchastkalar, ferma, markaziy ta’mirlash ustaxonalari, 
bolim va brigadalaming rahbarlari mehnat sharoitlarini yaxshilashga doir 
chora-tadbirlami  ishlab chiqish  va  bajarishda  bevosita  ishtirok  etishlari 
lozim.  Ular kishilar  hayoti  yoki  salomatligiga  xavf tug‘ilgan  hollarda 
ishni to‘xtatish, uchastka va ish joylarining sanitariya holati talab darajasida 
saqlanishini  ta’minlashlari  zarur.  Rahbarlaming  eng muhim  vazifalari 
ishjoylarda yo‘ l-yo‘riqni o‘tkazish, yo‘l-yo‘riq jumallarini yurgizish, 
mehnat va ishlab chiqarish intizomiga rioya qilinishini ta’minlashdan 
iboratdir. Fermer xo‘jalik va b o iim  rahbarlari jabrlanganlaiga dasdabki 
yordam ko‘rsatishni va uni kasalxonaga olib borishni tashkil qilishlari, 
ishlab  chiqarishda  baxtsiz  hodisa  ro4y  berganda  uning  sabablarini 
tekshirishda ishtirok etishlari lozim. Mehnat muhofazasi bo‘yicha katta 
muhandis, korxona rahbarining buyrug‘i yoki jamoa xo‘jalikning qarori 
bilan  ishga  tayinlanadi  yoki  vazifasidan  ozod  qilinadi.  U  mehnat 
xavfsizligi  sharoitlarini  yaxshilash  va  sanitariya-sogMomlashtirish 
chora-tadbirlar  kompleks  rejasini  tuzishda,  xo‘jalikda  jamoat 
shartnomasini  tayyorlashda  ishtirok  etishi  lozim.  U  qurilgan  va 
ta ’mirlangan  obyektlami  ishlatishga  qabul  qilish  komissiyasida, 
mashinalami  v a   ayniqsa,  yuk  ko‘taradigan  mashinalaming  hamda 
bosim  ostida  ishlaydigan  uskunalam ing  (kompressorlar,  qozon 
qurilmalari) davriy ravishda o ‘tkaziladigan texnik ko‘rigida ishtirok 
etishga majburdir. Mehnat muhofazasi bo‘yicha katta muhandisning 
muhim  vazifasi  mehnat  muhofazasi  bo‘yicha  kirish  yo‘l-yo‘riqlari 
o‘tkazishda ishtirok etish va ish o‘mida yo‘l-yo‘riq o‘tkazishni nazorat 
qilish,  shuningdek,  xodimlami  tibbiy  ko‘rikdan  o‘tkazishni  nazorat 
qilishdan iborat.  U  ishlab chiqarishda sodir bo‘lgan baxtsiz hodisalami 
tekshirishda, albatta ishtirok etishi  zarur.