Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali zooinjeneriya, veterinariya

Protеindan foydalanish Nozu?a - N tеzak – N siydik
q _______________________ * 100 %
koeffitsiеnti Nozu?a - N tеzak
Proteindan foydalanish koeffitsienti hazmlanadigan azot necha foiz hayvon tanasida jamgarilishini ko‘rsatadi. Xar hil turdagi ozuqalarning biologik to‘liqqiymatliligi tug‘risida klinik ko‘rsatkichlariga qarab (hayvonning koni eki suti tarkibidagi: mochevina miqdori bo‘yicha) bilvosita fikrlash mumkin.
hayvon organizmida mochevina. Aminokislotaning aminsizlanishida ajraladigan ammiak va uglerod dioksidi jigarda sintez qilinadi. 1 gramm molekula mochevina hosil bo‘lishi uchun organizm 70 kkal almashinuv energiya sarflaydi. SHuning uchun ham hayvonlar xp bilan ortikcha oziqlantirilganda uzining mahsuldorligini biroz kamaytiradi. O‘simiklar, mikroblar va hayvonlar oqsillari bir hil murakkablikga ega bo‘lmagan xar hil turdagi 223 ta aminokislota polimerlarining kimeviy birikmalaridan tashqil topgan.
Hayvon organizmi va ozuqa moddalarga oqsillar, uglevodlar va eglar farqli ularok tarkibida uglerod, kislorod va vodoroddan tashqari 16% azot ham saklaydi.
Fermentlar va garmonlarni hosil qiluvchi oqsillar yukoridagilarga qo‘shimcha xolda fosfor, temir (gemoglobin) magniy (xlorofill) mikroelementlar va vitaminlarni ham saklaydi. O‘simiklar hayvonlar va mikroblarning ayrim oqsillarndagi aminokislotalar (metionin, sistin va sistein) oltinugurt saklaydi.
O‘simiklar, mikroblar va hayvonlar tuqimalarning ayrim qismdagi oqsillarning hazmlanishi bir hil emas. Protoplazma oqsillari yaxshi hazmlanadi, yadroniki emon eki umuman hazmlanmasligi mumkin.
Ozuqa proteinidagi ozod aminokislotalar va sanoatda chiqariladigan sintetik aminokislotalar hayvonlar va mikroorganizmlar tomonidlan maxsus fermentatsiyasiz ham hazmlanishi mumkin.
Ayrim ozuqalar proteinning hazmlanishiga tuskinlik qiluvchi ingibitor moddalarni ham saklaydi. Bu ingibitorlar proteolitik fermentlar faoliyatini tuxtatadi. Ayniksa proetolitik fermentlar ingibitori dukkaklilar donida (soya, nuxat va boshqalar0 ko‘p bo‘ladi.
Hayvonlar o‘simik ozuqalar bilan oziqlantirilganda lizin, metionin, triptofan va boshqa aminokislotalarga bo‘lgan talabi amalda sharoitda kondiriladi.