Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali meva-sabzavotchilik, uzumchilik

Urug‘larga termik ishlov berish.
 
Urug‘larga termik ishlov berish, ularni qizitib 
olish, past va o‘zgaruvchan haroratlar ta’sir ettirishni o‘z ichiga oladi. Urug‘larni ekish 

---

204 
oldidan qizitib olish yo‘li bilan ularning ekinboplik sifatini yaxshilash va poliz 
ekinlarining hosildorligini oshirish mumkin. Urug‘larni qizdirib olish ishi kerakli 
haroratni saqlab turish mumkin bo‘lgani xolda urug‘larning ortiqcha qizib ketishiga 
yo‘l qo‘ymaydigan termostatlar, maxsus quritgichlar yoki boshqa xonalarda 
o‘tqaziladi. Urug‘lar 8-10 sm qalinlikda qavat qilib to‘kib qo‘yiladi. Ularni qizitib 
olish 15-20°S haroratdan boshlanadi. Keyin haroratni 1-2 soat davomida 55-60°S 
gacha yetkaziladi va urug‘larni shu haroratda 3-4 soat davomida isitiladi. Bunda 
termometr urug‘larga botib turadigai bo‘lishi kerak. Urug‘larni bir tekis qizdirib olish 
uchun har 5-10 minutda aralashtirib turiladi. Urug‘larni qizdirishda mana bunday 
harorat rejimi ham qo‘llaniladi: birinchi uch soatda harorat 30-40°S, keyingi ikki 
soatda 50°S va so‘nggi bir soat davomida 60°S atrofida saqlanib boriladi. Hammasi 
bo‘lib urug‘lar 6 soat davomida isitiladi. 
Urug‘larni 
past haroratlarda chiniqtirish 
yo‘li bilan shimoliy rayonlarda yoki 
ekin juda barvaqt ekiladigan muddatlarda poliz ekinlarining sovuqqa chidamliligini 
oshirish, rivojini tezlashtirish va hosildorligini oshirishga erishish mumkin. 
Urug‘larni 0+2°S da 1-2 kun davomida sovitish va 0-2°Sda bo‘ktirilgan 
urug‘larni muzlatib olish usuli qo‘llaniladi. Urug‘larni o‘zgaruvchan harorat ta’sir 
ettirish yo‘li bilan chiniqtirish to‘g‘ri qo‘llaniladigan bo‘lsa, ancha samarali usul bo‘lib 
hisoblanadi. Poliz ekinlari urug‘larini chiniqtirishning eng yaxshi yo‘li bo‘ktirilgan 
urug‘larga 18 soat davomida 0+2°S haroratni va 6 soat davomida 15-20°S haroratni 5-
10 kun ta’sir ettirib turishdir. Urug‘larga sovuqni, ayniqsa manfiy haroratlarni uzoqrok 
ta’sir ettirish yoki chiniqtirilgan urug‘larni juda erta muddatlarda sovuq tuproqqa ekish 
nixollarning zaiflashib qolishiga olib keladi. Bu esa o‘simliklarning o‘sish va 
rivojlanishiga, okibatda hosiddorligiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.